Artroza, czyli zwyrodnienie stawów, to schorzenie rozwijające się na skutek uszkodzenia struktur w ich obrębie, zwłaszcza chrząstki stawowej. W jej przebiegu pojawiają się dolegliwości bólowe oraz uszkodzenie funkcji stawu, co prowadzi do obniżenia jakości życia, a nawet do niepełnosprawności. To najczęstsza przyczyna bólu stawów w krajach rozwiniętych. Choć artroza stawu nie jest wyleczalna, postęp choroby można zahamować dzięki nowoczesnym metodom terapii, takim jak rehabilitacja czy zastrzyki z kwasu hialuronowego.
Spis treści
- Co to jest za choroba – artroza
- Od czego powstaje artroza?
- Jakie są objawy artrozy?
- Czy artroza jest uleczalna?
Co to jest za choroba – artroza
Artroza to jeden z najczęściej występujących problemów z układem ruchu. W przebiegu tej choroby dochodzi do znacznego uszkodzenia chrząstek stawowych, których zadaniem jest amortyzacja oraz ułatwienie ruchów powierzchni stawowych kości. Na dalszych etapach rozwoju artrozy stawu uszkodzeniu może ulec również torebka stawowa, kości, mięśnie oraz ścięgna. Prowadzi to do znacznego upośledzenia funkcji stawu, co skutkuje trwałą niesprawnością.
Zmiany zwyrodnieniowe mogą pojawić się w jednym lub wielu stawach. Choć artroza najczęściej rozwija się w obrębie kolan, bioder lub kręgosłupa, może dotknąć tak naprawdę dowolnego stawu.
Przebieg choroby może być zróżnicowany; wyróżnia się okresy stabilizacji, gdy objawy mają w miarę stałe nasilenie, a także okresy zaostrzeń. W przypadku tych ostatnich można zaobserwować nasilenie symptomów oraz objawy wskazujące na rozwój stanu zapalnego.
Od czego powstaje artroza?
Bezpośrednie przyczyny choroby nie są jeszcze poznane. Jednocześnie wyróżniane są jej dwie postaci: pierwotna oraz wtórna artroza. Co to oznacza w praktyce?
W przypadku postaci pierwotnej bezpośrednia przyczyna pojawienia się problemu jest nieznana. Z kolei przy postaci wtórnej można wskazać czynnik warunkujący rozwój schorzenia. Najczęściej jest to wrodzone bądź nabyte zaburzenie lub uszkodzenie struktur stawowych. To, od czego powstaje artroza, to m.in. złamania, uszkodzenia aparatu torebkowo-więzadłowego, stany zapalne czy wady budowy powierzchni stawowych.
Istnieje szereg czynników, które zwiększają ryzyko pojawienia się artrozy stawu, w tym:
- otyłość,
- płeć żeńska,
- osłabienie mięśni otaczających staw – np. u osób mało aktywnych fizycznie,
- czynności związane z pracą zawodową lub codzienną aktywnością – podnoszenie ciężkich przedmiotów, długotrwałe stanie, narażenie na wibracje, częste zginanie kolan lub klęczenie,
- niektóre formy aktywności fizycznej, w których dochodzi do przeciążenia stawów (np. taniec, zapasy, gimnastyka sportowa, piłka nożna, podnoszenie ciężarów),
- niestabilność stawów po urazach,
- zaburzenia budowy stawu, np. szpotawość lub koślawość kolan czy wrodzona dysplazja biodra,
- czynniki genetyczne.
Ryzyko wystąpienia artrozy stawu zwiększa się z wiekiem. Nie jest ona naturalną konsekwencją starzenia się organizmu – u wielu osób starszych jej objawy nie występują. Na niektóre z powyższych czynników mamy wpływ. Dlatego warto zapobiegać chorobie, dbając m.in. o prawidłową masę ciała oraz regularną aktywność fizyczną.
Jakie są objawy artrozy?
Wiedza o tym, jakie są objawy artrozy, pozwala szybko zareagować w przypadku zauważenia pierwszych symptomów choroby. Z reguły pojawiają się one u osób w wieku 40-60 lat, choć mogą wystąpić również u młodszych pacjentów. Początkowo obserwuje się je podczas poruszania się. Na dalszych etapach rozwoju schorzenia dolegliwości występują także podczas spoczynku, również w nocy.
Charakterystyczne objawy artrozy stawu to:
- ból – charakterystyczna jest obecność tzw. bólu startowego, tj. pojawiającego się przy rozpoczynaniu ruchu. Dolegliwości zazwyczaj nasilają się pod koniec dnia. W okresach zaostrzenia choroby występuje również ból związany z rozwojem stanu zapalnego, który nasila się rano oraz w nocy,
- sztywność – najczęściej występuje po obudzeniu się, by ustąpić po kilku minutach aktywności. Podobnie jak ból, również może pojawiać się w ciągu dnia, po okresach bezruchu,
- ograniczenie ruchomości stawu – np. problem z wyprostowaniem lub zgięciem kończyny. Objęte chorobą stawy z czasem tracą pełen zakres ruchu, co prowadzi do zaniku okolicznych mięśni,
- trzeszczenie chorego stawu – odczuwane podczas ruchu,
- zniekształcenie i poszerzenie obrysu stawu.
Czy artroza jest uleczalna?
Czy artrozę można wyleczyć? Niestety, dotychczas nie opracowano skutecznej terapii pozwalającej na cofnięcie się już obecnych zmian chorobowych. Jednak pojawiających się symptomów schorzenia nie wolno bagatelizować. W przypadku ich zaobserwowania należy możliwie szybko zgłosić się do lekarza. Wczesne rozpoznanie pozwala wdrożyć odpowiednie leczenie, pozwalające złagodzić dolegliwości, a nawet zatrzymać artrozę i zapobiec niesprawności.
W początkowym stadium artrozy leczenie jest przede wszystkim zachowawcze. Stosuje się wówczas leki przeciwbólowe i przeciwzapalne; wdrażana jest również rehabilitacja, zapobiegająca ograniczaniu ruchomości stawu. Dzięki fizjoterapii można również poprawić siłę oraz elastyczność otaczających go mięśni, co pozwala zwiększyć zakres ruchu i zmniejszyć dolegliwości bólowe.
Jeśli zmiany zwyrodnieniowe uniemożliwiają wykonywanie podstawowych czynności, takich jak chodzenie czy chwytanie przedmiotów, konieczne może być leczenie operacyjne. Wykonywany w zaawansowanych przypadkach artrozy zabieg polega na zastąpieniu zmienionego stawu endoprotezą. Tak inwazyjne postępowanie nie zawsze jest jednak konieczne.
Dużą skuteczność w artrozie wykazuje leczenie kwasem hialuronowym w postaci iniekcji dostawowych. Zastrzyki kwasem hialuronowym wykonywane w wielospecjalistycznej przychodni Vitabene przyczyniają się do poprawy stanu i samopoczucia pacjentów. W połączeniu z odpowiednią rehabilitacją i modyfikacją stylu życia pozwalają zatrzymać rozwój choroby i zachować sprawność.
Bibliografia:
- dr med. Z. Guła, dr hab. med. M. Korkosz, Choroba zwyrodnieniowa stawów (artroza), Mp.pl, 10.05.2023, dost. 26.08.2023
-
P. Klimiuk, A. Kuryliszyn-Moskal, Choroba zwyrodnieniowa stawów, Podyplomie.pl, dost. 26.08.2023
