Cewnik to niewielka rurka z tworzywa sztucznego, wprowadzana do narządów ciała w celach diagnostycznych lub leczniczych. Jednym z najczęściej zakładanych pacjentom cewników jest cewnik urologiczny. Jakie są wskazania do jego zastosowania i czy cewnikowanie wiąże się z powikłaniami?
Spis treści
Cewnik urologiczny – zastosowanie
Cewnikowanie pęcherza moczowego, czyli założenie rurki umożliwiającej swobodny przepływ moczu z nerki do pęcherza moczowego, to zabieg stosowany według ścisłych wskazań medycznych. Jednym z nich jest diagnostyka. Założenie cewnika może być zatem powiązane z oceną ilości wydalanego moczu przez pacjenta, sprawdzeniem średnicy cewki moczowej. Innym wskazaniem do cewnikowania jest konieczność podania kontrastu do pęcherza. Cewnik urologiczny jest stosowany również do bezpiecznego wywoływania porodu. Jeśli chodzi o cewnik urologiczny i wskazania lecznicze, obejmuje ono przede wszystkim bezpośrednie podanie leku do pęcherza moczowego, jak i leczenie problemów związanych z oddawaniem moczu.
W jakich przypadkach zakłada się cewnik?
Założenie cewnika urologicznego umożliwia opróżnienie pęcherza moczowego z zalegającego moczu. Cewnikowanie jest przeprowadzane u pacjentów z zaburzeniami oddawania moczu po operacji, u osób ze zwężeniem cewki moczowej czy przerostem prostaty. Cewnik urologiczny wspomaga leczenie nietrzymania moczu czy niedrożności dróg moczowych w wyniku np. wad czy urazów mechanicznych. Aby cewnikowanie było przeprowadzone prawidłowo i dało zamierzone efekty, konieczne jest m.in. odpowiednie dobranie cewnika do potrzeb pacjenta. Poszczególne rodzaje cewników urologicznych różnią się między sobą rozmiarem i zastosowaniem.
Jak długo można chodzić z cewnikiem?
Cewnikowanie może być jednorazowe lub okresowe/stałe, gdy pacjent korzysta z cewnika przez kilka dni, tygodni, miesięcy, a nawet i lat. Długość cewnikowania zależy nie tylko od przyczyny jego zastosowania, jak i samego materiału narzędzia. Szybsza wymiana cewnika jest konieczna w przypadku cewników lateksowych (już po kilku dniach), z kolei silikon umożliwia dłuższe cewnikowanie. Warto także wspomnieć o cewnikowaniu przerywanym. Pod tym terminem kryje się stosowanie cewnika kilka razy dziennie, jedynie w przypadku chęci oddania moczu (zalecane się przeprowadzenie cewnikowania 4-6 razy na dobę).
Jakie są cewniki urologiczne?
Jednym z możliwych podziałów cewników jest ten na rodzaje cewników urologicznych dla kobiet i mężczyzn. Brana jest tutaj pod uwagę różnica w budowie anatomicznej pacjentów – cewka moczowa u kobiet jest krótsza niż u mężczyzn, dlatego też w przypadku kobiet stosuje się cewnik długości 180 mm, a u mężczyzn – 400 mm. Ze względu na budowę i przeznaczenie narzędzia najpopularniejsze rodzaje cewników urologicznych to przede wszystkim cewnik Foleya, Tiemanna i Nelatona.
Cewnik Foleya to najczęściej stosowany w urologii cewnik (używa się go także do wywoływania porodów). Charakteryzuje się dwoma otworami bocznymi i wypełnionym solą fizjologiczną balonikiem uszczelniającym, który dba o prawidłowe ułożenie cewnika w pęcherzu moczowym. Cewnik Tiemanna ma dwa boczne otwory i stożkowatą końcówkę, jest stosowany w przypadku pacjentów z przerostem prostaty i zwężeniem cewki moczowej. Cewnik Nelatona to cewnik jednorazowy, z jednym otworem bocznym, stosowany na przykład w diagnostyce cewki moczowej pacjenta. Inne popularne rodzaje cewników urologicznych to te stosowane po operacjach (cewnik Malecota, cewnik Pezzera), znajdujący zastosowanie u pacjentów z krwiomoczem cewnik Couvelaire’a czy związany z samocewnikowaniem cewnik zewnętrzny.
Cewnik urologiczny – powikłania
Sama procedura założenia cewnika urologicznego wiąże się z ryzykiem wystąpienia powikłań, jak chociażby przekłucie i krwawienie z cewki moczowej. Dyskomfort pacjenta, ból czy problemy z wyciekiem moczu obok cewnika mogą być wynikiem złego dobrania rozmiaru narzędzia. Jednak przestrzeganie przez personel medyczny procedur cewnikowania i dbanie o higienę w miejscu zabiegu sprawia, że nieprawidłowości związane z cewnikowaniem występują rzadko.
Noszenie cewnika także może wiązać się z pewnymi powikłaniami, a do najczęstszych z nich należy zapalenie dróg moczowych, kamienie pęcherza moczowego czy stany zapalne nerek. Aby ich uniknąć, pacjent musi ściśle przestrzegać zasad higieny oraz dbać o prawidłowe użytkowanie cewnika. Mowa przede wszystkim o noszeniu worka cewnika poniżej poziomu pęcherza moczowego i opróżnianie go w momencie, gdy mocz wypełni ¾ jego objętości. Zalecany jest wybór worków w systemie zamkniętym, z zaworem antyzwrotnym, który zapobiega cofaniu się moczu i tym samym zmniejsza ryzyko rozwoju infekcji układu moczowego. Pacjent musi zostać poinformowany o postępowaniu w przypadku niedrożności czy przecieku cewnika, instrukcji w jego zakładaniu (przy samocewnikowaniu). Koniecznie jest także przestrzeganie terminu wymiany cewnika zgodnie z zaleceniem lekarza i producenta narzędzia.
Wymiana cewnika
Każdy cewnik po upływie danego terminu ważności musi być usunięty lub wymieniony. Druga z czynności jest także obowiązkowa w przypadku pobrania od cewnikowanego pacjenta moczu na posiew. W takiej sytuacji pobór moczu jest możliwy do ok. 30 minut od momentu wymiany cewnika na nowy. Proces wymiany cewnika nie jest skomplikowany i nie wymaga większych przygotowań ze strony pacjenta, należy jednak przyjść na zabieg z opróżnionym pęcherzem moczowym.
Masz problemy urologiczne lub chcesz umówić się na wymianę cewnika? Pamiętaj, że oferta Vitabene obejmuje także usługi urologiczne – konsultacje, badania i zabiegi. W ramach wizyty może być przeprowadzana wymiana cewnika JJ. Zabieg nie wymaga hospitalizacji, przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym i trwa 10-15 minut. Aby ustalić szczegóły wizyty, skonsultuj się z nami telefonicznie lub poprzez formularz kontaktowy.
