Zatoka pilonidalna jest często występującą chorobą okolic odbytu, dotykającą najczęściej młodych ludzi. Nie jest to schorzenie zagrażające życiu, jednak może znacznie obniżyć jego jakość – również dlatego, że bez odpowiedniego leczenia wykazuje tendencje do nawracania. Może również przejść w fazę ostrą, w której obserwuje się powstawanie ropnia, a w dalszej kolejności – ropowicy tkanek krocza i pośladków, a nawet ogólnoustrojowego zakażenia. Jak powstaje zatoka pilonidalna i jakie są sposoby leczenia tego schorzenia?
Co to jest zatoka pilonidalna i jak powstaje?
Zatoka pilonidalna, zwana też torbielą pilonidalną lub zatoką włosową, to choroba związana z przewlekłym stanem zapalnym obecnym w obrębie bruzdy międzypośladkowej. Jego skutkiem jest powstanie ropnia – charakterystycznego guza wypełnionego ropną treścią i włosami. Początkowo choroba zlokalizowana jest w skórze i tkance podskórnej w górnej części szpary pośladkowej. Nieleczony stan zapalny rozprzestrzenia się jednak również na inne, okoliczne tkanki. Na ten temat pisaliśmy więcej w artykule: ropień torbieli włosowej, czyli powikłanie torbieli pilonidalnej.
Objawy zatoki włosowej mogą pojawić się u osób w każdym wieku, niezależnie od płci. Statystycznie jednak najczęściej dotyka młodych mężczyzn. Choć przyczyny choroby nie są do końca poznane, według aktualnych badań jest ona skorelowana z takimi czynnikami jak:
- obfite owłosienie,
- duża potliwość,
- częste mikrourazy w obrębie szpary pośladkowej, spowodowane np. noszeniem ciasnej bielizny i odzieży,
- zaniedbania w dziedzinie higieny osobistej.
- Siedzący tryb życia.
Skóra między pośladkami jest środowiskiem bardzo sprzyjającym rozwojowi bakterii, w tym również beztlenowych. Ciepło, wilgoć i utrudniony dostęp powietrza to warunki, w których łatwo mogą powstawać mikroropnie, w których gromadzi się złuszczający naskórek oraz włosy rosnące w tej okolicy. Rozwijający się stan zapalny z czasem się rozprzestrzenia i obejmuje coraz większy obszar.
Czy torbiel włosowa może sama zniknąć?
Choć początkowo objawy zatoki włosowej mogą być praktycznie nieobecne lub mało dokuczliwe, nie oznacza to, że problem może minąć samoistnie. Trzeba podkreślić, że brak odpowiedniego leczenia spowoduje jedynie dalszy rozwój problemu, a w konsekwencji – poważne powikłania.
Z tego powodu należy bezzwłocznie udać się do lekarza, jeżeli zaobserwujemy u siebie objawy zatoki pilonidalnej takie jak ból, miejscowy obrzęk i zaczerwienienie skóry, a także obecność niewielkiego guzka powyżej odbytu.
Do jakiego lekarza z torbielą pilnonidalną?
W przypadku podejrzenia zatoki pilonidalnej należy udać się do chirurga. Jest to lekarz, którego specjalnością jest ropni, guzów i leczenie chorób odbytu. Diagnostyka w gabinecie Vitabene opiera się przede wszystkim na wywiadzie, badaniu ogólnym i wykonaniu USG. Zatoka włosowa jest schorzeniem na tyle charakterystycznym, że zazwyczaj nie ma potrzeby wykonywania dodatkowych badań. Co ważne, do wizyty u chirurga nie trzeba się przygotowywać w żaden specjalny sposób. Samo badanie jest bezbolesne i bardzo krótkie.
Torbiel włosowa – metody leczenia
To, jak leczyć zatokę pilonidaną, zależy przede wszystkim od stopnia zaawansowania problemu. Początkowo opiera się ono na metodach zachowawczych. Stosuje się m.in. krioterapię i ozonoterapię.
Również w trakcie oczekiwania na konsultację lekarską chory może przynieść sobie ulgę za pomocą zimnych okładów i kompresów z lodu. Należy też skrupulatnie przestrzegać zasad higieny intymnej. Warto rozważyć również depilację okolicy szpary pośladkowej, najlepiej za pomocą łagodnych dla skóry metod.
Jeżeli pacjent skarży się na ból i dyskomfort, można wdrożyć leczenie przeciwbólowe w postaci tabletek lub preparatów o działaniu miejscowym. W niektórych przypadkach konieczne jest również stosowanie antybiotyków.
Leczenie zabiegowe torbieli włosowej
Gdy zatoka pilonidalna jest już bardziej zaawansowana, stosuje się głównie operacyjne metody leczenia. Zabieg chirurgiczny jest też konieczny w przypadku wykształcenia ropnia, szczególnie jeśli dojdzie do jego pęknięcia.
Istnieje kilka typów zabiegów przeprowadzanych w leczeniu torbieli. Decyzję odnośnie do wyboru konkretnej metody podejmuje lekarz w porozumieniu z pacjentem. Celem każdej z nich jest usunięcie zmiany poprzez jej wyczyszczenie i opróżnienie z zalegającej treści. Można tego dokonać tradycyjną metodą chirurgiczną, bądź za pomocą lasera.
Znieczulenie do zabiegu torbieli włosowej
Na wczesnym etapie kiedy torbiel jest niewielka chirurg może wykonać zabieg operacyjny w znieczuleniu miejscowym. Klasyczna operacja zaawansowanej torbieli włosowej przeprowadzana jest w znieczuleniu ogólnym lub zewnątrzoponowym, tak w przypadku zabiegów laserowych w gabinecie Vitabene wystarczające jest znieczulenie miejscowe. Zabiegi w gabinecie Vitabene są bezbolesne. Ważne jest aby pacjent nie zwlekał do momentu aż torbiel pilonidalna wytworzy liczne przetoki i urośnie do dużych rozmiarów
Aby zapobiec powikłaniom po zabiegu oraz nawrotowi problemu, konieczne jest ścisłe przestrzeganie zaleceń lekarza w okresie rekonwalescencji. Podstawą jest oczywiście odpowiednia higiena rany oraz dbanie o higienę osobistą. Należy również ograniczyć aktywność fizyczną do czasu całkowitego wygojenia się rany. Trzeba przy tym pamiętać, że im wcześniej podjęte zostanie leczenie, tym większe są szanse na całkowite pozbycie się problemu bez powikłań i nawrotów. Dlatego zapraszamy do kontaktu ze specjalistami z gabinetu Vitabene i skorzystania z nasze oferty terapii torbieli.
Bibliografia:
- Dr n. med. A. Sygut, Torbiel włosowa (torbiel pilonidalna, zatoka pilonidalna), Polski Klub Koloproktologii, dost. 31.12.2022
-
Dr hab. n. med. M. Kołodziejczak, dr n. med. P. Ciesielski, Etiopatogeneza i leczenie torbieli włosowej, Chirurgia Po Dyplomie, 1/2015, dost. 31.12.2022,
