Jak powstają cysty? Cysta – rodzaje, objawy i leczenie.

Cysta jest rodzajem patologicznej zmiany, która może pojawić się w obrębie większości narządów i tkanek. Część z nich znajduje się wewnątrz ciała, jednak powszechnie występują również skórne cysty na twarzy, plecach oraz w innych lokalizacjach. W wielu przypadkach można je porównać do pęcherzy wypełnionych płynem lub gęstą treścią. Czy cysty są niebezpieczne? Jak odróżnić je od innych zmian i pozbyć się problemu?

Co to jest cysta?

Torbiel naskórkowa (która również nazywana jest cystą) to rodzaj zmiany skórnej, którą można zaliczyć do łagodnych nowotworów. Jej powstanie może być wynikiem m.in. urazu lub zaczopowania mieszka włosowego. Charakteryzuje się powolnym wzrostem, jednak z biegiem czasu może osiągnąć stosunkowo duże rozmiary.

Pojawiające się najczęściej na twarzy, szyi, ramionach, klatce piersiowej oraz na plecach cysty przypominające niewielkie guzki najczęściej obserwuje się u dorosłych osób – młodych oraz w średnim wieku. Częstym zjawiskiem są również cysty na powiece.

Przyczyny powstawania cyst

Tym, od czego robi się cysta, najczęściej jest uraz, w wyniku którego doszło do przeniesienia komórek naskórka do skóry właściwej; może być to np. ukłucie igłą czy wrastanie włosów (również rzęs) w skórę. Mechanizm ten najczęściej dotyczy osób dorosłych. Skłonność do powstawania mnogich torbieli na skórze w przypadku dzieci często łączy się z zespołami chorób – zespołem Gardnera oraz zespołem Gorlina (znanym też jak zespół znamion nabłoniaków podstawnokomórkowych).

Choć cysty naskórkowe są najczęściej zmianami nabytymi, które, jak nazwa wskazuje, zlokalizowane są w obrębie skóry, mogą być też wrodzone. Zdarza się bowiem, że powstają już w życiu płodowym. Wówczas zlokalizowane są w obrębie układu nerwowego, przede wszystkim rdzenia kręgowego.

Jakie objawy daje cysta?

To, jakie są objawy cysty, zależy przede wszystkim od umiejscowienia oraz stopnia zaawansowania problemu. Początkowo mają one postać niewielkich guzków, białawych lub w kolorze skóry, które są niebolesne ani nie powodują innych dolegliwości. Często pacjenci takie niewielkie zmiany ignorują, biorąc cystę za pryszcz. Wiele osób niepokoi się dopiero, gdy guzek staje się większy i bardziej widoczny – szczególnie jeśli znajduje się na głowie lub szyi. Uwagę zwraca także przybieranie przez większe cysty żółtawej barwy. W niektórych przypadkach można na nich zauważyć ciemny punkt, będący oznaką zaczopowania mieszka włosowego. Zmiany z reguły osiągają wielkość od kilku milimetrów do kilku centymetrów. Zdarza się, że dochodzi do samoistnego uwolnienia wypełniającej je treści.

Biorąc pod uwagę, od czego robi się cysta, może dojść do bakteryjnego nadkażenia zmiany. Wówczas obserwuje się jej zaczerwienienie oraz obrzęk sąsiadujących tkanek. Pojawia się także ból oraz uczucie dyskomfortu. Dzieje się tak m.in. w przypadku cyst powstałych na skutek niewielkiego urazu (np. ukłucia ostrym przedmiotem) lub ich mechanicznego uszkodzenia.

Cysty – rodzaje i leczenie

Mimo podobnej budowy poszczególnych zmian tego typu sposób usuwania cysty zależy przede wszystkim od jej rodzaju. W większości przypadków (np. w przypadku prosaków lub zaskórników) polega ono na nacięciu lub nakłuciu zmiany i usunięciu zalegającej w niej treści.

Na szczególną uwagę zasługują jednak torbiele łojowe, nazywane potocznie kaszakami. Ich wnętrze wypełniają masy keratynowe połączone z łojem, co jest bezpośrednią konsekwencją zablokowania ujścia gruczołów łojowych. Usuwanie kaszaków wiąże się z koniecznością wycięcia całej torebki; w przeciwnym wypadku mogą się one odnowić. Jeśli to możliwe, należy się pozbyć cysty bez rozrywania torebki.

Nieco inaczej postępuje się, chcąc chirurgicznie usunąć cystę nadkażoną bakteryjnie. Pierwszym etapem jest nacięcie i opróżnienie zmiany. Następnie konieczne jest zaleczenie stanu zapalnego. Torebka zostaje usunięta podczas kolejnego zabiegu, przeprowadzanego zwykle po kilku lub kilkunastu dniach. W razie potrzeby wdrażana jest antybiotykoterapia. Z tego powodu nie należy nigdy usuwać kaszaków w gabinecie kosmetycznym – procedura musi być przeprowadzana przez lekarza, który jest w stanie odpowiednio ocenić zmianę, przeprowadzić różnicowanie oraz zastosować odpowiednie leczenie.

Szczególnemu rodzajowi leczenia podlega cysta powieki ze względu na bardzo wrażliwe miejsce powstawania. W gabinecie Vitabene specjalizujemy się właśnie w usuwaniu cyst z tej okolicy ciała. Co ważne, procedura ta nie wymaga od pacjenta specjalnego przygotowania i jest bezbolesna.

Bibliografia:

1. Dr n. med. P. Nockowski, dr n. med. Z. Woźniak, Najczęstsze torbiele skóry – klasyfikacja kliniczna a histologiczna, Dermatologia po Dyplomie, 04.2020, dost. 26.10.2022.
2. Lek. M. Bednarczyk, Cysta naskórkowa – przyczyny, objawy, leczenie torbieli naskórkowych, Wylecz.to, 8.08.2017, dost. 26.10.2022.

3. Lek. K. Polak. E. Stanek-Misiąg, Kaszaki – przyczyny powstawania, leczenie, Medycyna Praktyczna dla Pacjentów, 17.08.2021, dost. 26.10.2022.