Mianem zastrzału określa się kilka rodzajów procesu zapalnego, który rozwija się najczęściej w obrębie palców, po czym rozprzestrzenia na dalsze części ręki. W przypadku jego wystąpienia bardzo często konieczna jest szybka interwencja chirurgiczna. Czy oznacza to, że zastrzał jest niebezpieczny? Jakie objawy powinny skłonić do szybkiej wizyty u specjalisty?
Spis treści
Czym jest zastrzał?
Zastrzał to ostry proces zapalny, który rozwija się najczęściej w następstwie uszkodzenia ciągłości skóry (na przykład na skutek urazu) i zakażeniu rany przez gronkowce. Wyróżnia się kilka stadiów schorzenia, w zależności od tego, jak bardzo rozprzestrzeniła się infekcja i do jakich tkanek dotarła:
- zastrzał skórny,
- zastrzał podskórny,
- zastrzał ścięgnisty,
- zastrzał kostny,
- zastrzał stawowy.
Najczęściej spotykaną formą schorzenia jest zastrzał palca dłoni, jednak zdarzają się przypadki, w których dotyka on palców stóp. Czasem może dotknąć również wewnętrznej części ręki oraz podeszwy stopy. W takim przypadku infekcja rozwija się szybciej niż w przypadku zastrzałów na palcach; częściej pojawiają się też powikłania.
Jak powstaje zastrzał i co jest jego przyczyną?
Wiedząc, co to jest zastrzał, można łatwo określić jego główną przyczynę.
Schorzenie to wywoływane jest przez bakterie, które u wielu osób bytują na skórze oraz błonach śluzowych, nie stanowiąc żadnego zagrożenia. Zdarzają się jednak sytuacje, w których niewielka, ale stosunkowo głęboka rana może zostać zakażona drobnoustrojami. Namnażają się one w jej wnętrzu, prowadząc do powstania stanu zapalnego i wytworzenia ropy.
Zastrzał najczęściej jest konsekwencją:
- wbicia drzazgi,
- ukłucia się igłą lub szpilką (np. podczas szycia),
- obgryzania paznokci lub znajdujących się wokół nich skórek,
- braku należytej higieny podczas wykonywania manicure i pedicure,
- skaleczenia ostrym przedmiotem.
Zakażenie przy tak niewielkim urazie najczęściej rozwija się u osób z osłabioną odpornością. Jest stosunkowo częstą dolegliwością u np. chorych na cukrzycę. Może jednak dotknąć osób zupełnie zdrowych, u których doszło do chwilowego zaburzenia pracy układu immunologicznego.
Zastrzał – objawy
To, jak wygląda zastrzał, zależy przede wszystkim od jego rodzaju. Niezależnie od jego typu można jednak zaobserwować:
- ból,
- zaczerwienienie w pobliżu miejsca urazu,
- obrzęk,
W zależności od stopnia zaawansowania zastrzału objawy mogą obejmować również ból przy poruszaniu lub opuszczaniu ręki, ograniczenie ruchomości stawów ręki, ogólne złe samopoczucie oraz mogącą świadczyć o rozwoju zakażenia ogólnoustrojowego gorączkę z towarzyszącymi dreszczami.
Zastrzał – leczenie
W przypadku takiej dolegliwości jak zastrzał leczenie w klinice chirurgii Vitabene opiera się przede wszystkim na nacięciu ropnia oraz ewakuacji zalegającej w nim treści. Zazwyczaj podaje się też antybiotyki (z wyjątkiem niektórych przypadków zastrzału skórnego) doustnie, rzadziej w formie maści.
Poważne formy zastrzału z rozległymi zmianami mogą wymagać wykonanie niewielkiego zabiegu operacyjnego, polegającego na usunięciu zmienionych martwiczo tkanek. Zabieg jest przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym (znieczulenie Obersta), dzięki czemu jest bezbolesny i nie wiąże się z uczuciem dyskomfortu, a pacjent nie powinien odwlekać decyzji o wizycie u chirurga ze względu na strach przed bólem. Jeżeli obecność stanu zapalnego doprowadziła do problemów z poruszaniem dłonią, konieczna może być późniejsza rehabilitacja, dlatego im wcześniej zastrzał zostanie poddany leczeniu, tym lepiej.
Zastrzał – czy wizyta u lekarza jest konieczna?
Co prawda można spotkać się z wieloma domowymi sposobami mającymi przynieść ulgę przy zastrzale, jednak nie są one w stanie całkowicie zapobiec rozwojowi infekcji. Tym, co na zastrzał działa naprawdę skutecznie, jest odpowiednie oczyszczenie rany w warunkach gabinetu zabiegowego połączone z terapią antybiotykami. Nawet mały stan zapalny może bowiem szybko się rozwinąć i skutkować ogólnoustrojowym zakażeniem zagrażającym zdrowiu lub życiu, a także znacznym ograniczeniem czynności dłoni.
W przypadku zastrzału domowe sposoby powinny ograniczać się jedynie do wstępnego oczyszczenia zakażonego miejsca za pomocą bieżącej wody lub roztworu soli fizjologicznej. Następnie ranę należy zabezpieczyć jałowym opatrunkiem i bezzwłocznie udać się do lekarza.
Do oczyszczania ran (nie tylko w przypadku zastrzału) nie należy używać wody utlenionej, jodyny lub gencjany. W przypadku infekcji niewskazane jest też stosowanie ciepłych okładów.
Zastrzał a zanokcica – czym się różnią?
Zastrzał bywa często mylony z zanokcicą. Co prawda obie jednostki chorobowe polegają na rozwoju infekcji w pobliżu palców, jednak odróżnia je kilka kwestii.
To, czym się różni zastrzał od zanokcicy, to przede wszystkim lokalizacja zmian. Zanokcica to infekcja dotykająca wału paznokcia; zastrzał z kolei najczęściej rozwija się w obrębie opuszków lub dłoniowej części palców.
Czytaj także: Zanokcica – przyczyny i objawy
Przyczyną zastrzału jest też zazwyczaj głębszy uraz niż w przypadku zanokcicy. Pojawia się on najczęściej na skutek ukłucia ostrym przedmiotem, ugryzienia przez zwierzę lub wbicia drzazgi – z tego powodu częściej wymaga interwencji chirurga. Z kolei najczęstszą przyczyną zanokcicy jest uszkodzenie skóry spowodowane przez wrastający paznokieć lub nieprawidłowo wykonywany manicure. W tym przypadku rzadziej występuje konieczność wykonywania zabiegu chirurgicznego.
Źródła:
- Prof. dr hab. n. med. Z. Adamski, prof. dr hab. n. med. A. Kaszuba, Dermatologia dla kosmetologów, Wrocław 2019
- Prof. dr hab. n. med. W. Noszczyk, Chirurgia – repetytorium, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2019
-
M. Stasiak, J. Lasek, Z. Witkowski, W. Marks, K. Gołąbek, Zakażenia skóry i tkanek miękkich – złożony i aktualny problem diagnostyczny i terapeutyczny lekarza każdej specjalności medycznej, Forum Medycyny Rodzinnej, 2012