Czym są znamiona na skórze i jakie są ich rodzaje?

Każdy człowiek posiada na swojej skórze znamiona i pieprzyki. Zazwyczaj ich obecność nie wiąże się z żadnymi konsekwencjami. Znamiona na skórze różnią się między sobą wielkością, barwą, a także charakterem i umiejscowieniem. Jakie są znamiona skóry? Czy należy usuwać znamiona barwnikowe i kiedy warto udać się na badanie kontrolne do lekarza?

Skąd się biorą znamiona?

Znamiona na skórze powstają zazwyczaj na skutek namnażania się tak zwanych melanocytów – komórek barwnikowych. Zdarza się, że się gromadzą w jednym miejscu, tworząc widoczne znamię barwnikowe.

Znamiona najczęściej dzieli się na wrodzone oraz nabyte. Te pierwsze są obecne w momencie przyjścia na świat i mogą się powiększać w pierwszych trzech latach życia, a także w okresie dojrzewania. Najczęściej można je zaobserwować na tułowiu, a w dalszej kolejności także na kończynach, głowie oraz szyi. W związku z tym, że wykazują większe ryzyko zezłośliwienia niż zmiany nabyte, powinny być regularnie poddawane badaniu dermatoskopowemu.

Zmiany nabyte pojawiają się na zdrowej wcześniej skórze i rzadko ulegają zezłośliwieniu. To, jak powstają znamiona na skórze, związane jest najczęściej z ekspozycją na promieniowanie UV, ale także ze stanami zapalnymi (również po urazach i np. pokąsaniu przez owady) oraz chorobami skóry.

Rodzaje znamion

Do najczęściej występujących rodzajów znamion należy zaliczyć:

• Znamię Spitz – występujące najczęściej u dzieci i nastolatków. Są to zazwyczaj pojedyncze zmiany mające postać kopulastej grudki o średnicy mniejszej niż 10 mm. Najczęściej występują na twarz lub kończynach dolnych. Mają zazwyczaj cielistą barwę, choć zdarzają się znamiona różowe, brązowe, a nawet czarne. Może przyjmować formę atypową, co wiąże się z ryzykiem rozwoju nowotworu.
• Znamię Suttona – nazywane też znamieniem z odbarwieniem, przypominające brązowy pieprzyk z białą obwódką. Najczęściej pojawia się u dzieci, u których usuwanie znamion tego typu nie jest zazwyczaj konieczne. Jego pojawienie się u dorosłego wymaga przeprowadzenia specjalistycznej diagnostyki – może bowiem świadczyć o rozwoju czerniaka.
• Znamię Beckera – jest to płaska zamiana o nieregularnych brzegach i brunatnym zabarwieniu, czasem pokryta włosami. Z początku niewielka, z czasem może powiększyć się do nawet kilkunastu centymetrów. W jego obrębie mogą się pojawiać zmiany trądzikowe. Pojawia się najczęściej u mężczyzn i bardzo rzadko ulega zezłośliwieniu.
• Znamię błękitne – to zmiana o charakterystycznej, szaroniebieskiej barwie, mająca wielkość ziarna soczewicy. Najczęściej pojawia się we wczesnym dzieciństwie, nawet tuż po urodzeniu. Usuwanie znamion błękitnych przeprowadza się, jeśli są umiejscowione w trudno dostępnych miejscach (np. na owłosionej skórze głowy) lub ich wielkość przekracza 10 mm.
• Znamię Clarka – łagodna zmiana mająca zazwyczaj formę lekko wypukłego, brodawkowatego pieprzyka o brązowej barwie. Tworzone jest na skutek nadmiernego miejscowego nagromadzenia komórek barwnikowych spowodowanego czynnikami genetycznymi, hormonalnymi oraz promieniowaniem UV. Rozmiar znamion tego typu zwykle nie przekracza 10 mm.

Diagnostyka znamion

Diagnostyka i różnicowanie obecnych na skórze zmian może być stosunkowo trudnym zadaniem. Dlatego w razie jakichkolwiek wątpliwości dotyczących wyglądu zmian należy zwrócić się do specjalisty. Należy przy tym pamiętać, że duże znaczenie ma to, kto bada znamiona. Wstępna ocena znamion może być dokonana przez lekarza dowolnej specjalności, jednak tylko dermatolog lub chirurg onkolog mogą przeprowadzić dokładne badania. Przyjmujący w gabinecie Vitabene specjaliści wykonują szczegółową diagnostykę, a także decydują, czy i jak usunąć znamię. Dzięki temu możliwe jest szybkie wykrycie i wyleczenie ewentualnych poważnych schorzeń.

Bibliografia:

1. Dr n. med. W. Soroko, Znamiona i nowotwory skóry, Szkolenie dla lekarzy POZ, Wielkopolskie Centrum Onkologii, 04.2019, (dost. 22.02.2022)
2. G. Kamińska-Winciorek, Dermatologia cyfrowa, Cornetis, Wrocław, 2008, 1-10.

3. Ferrara G, Zalaudek I, Savarese I, Scalvenzi M, Argenziano G. Pediatric atypical spitzoid neoplasms – a review with emphasis on 'red’ (’spitz’) tumors and 'blue’ (’blitz’) tumors. Dermatology, 2010, 220(4), 306-310.