Czyraki to niewielkie ropnie, które mogą tworzyć się w niemal dowolnym miejscu na skórze. Powstają na skutek infekcji bakteryjnej rozwijającej się w obrębie mieszków włosowych. Należą do dość powszechnych dolegliwości dermatologicznych. Z tego powodu znane są pod wieloma nazwami, takimi jak furunkuły czy karbunkuły. Bywają też potocznie nazywane wrzodami; jest to jednak błędne określenie, w rzeczywistości oznaczające nieco inny problem. Choć są nieco podobne do zwykłych pryszczy, nie powinny być bagatelizowane. Jak wyglądają czyraki? Czy jest to problem, z którym należy się zawsze udać do lekarza?
Spis treści
Czyraki – czym są i co je powoduje?
Czyrak to zapalenie mieszka włosowego oraz otaczających go tkanek, w którego przebiegu dochodzi do wytworzenia czopa martwiczego. Najczęściej występuje na twarzy, karku, pośladkach, udach, pod pachami oraz w okolicy krocza. W praktyce jednak to, czym są czyraki sprawia, że mogą pojawiać się praktycznie na całym ciele – wszędzie, gdzie znajdują się mieszki włosowe. Spotyka się je również w mniej typowych lokalizacjach, takich jak małżowiny uszne i przewody słuchowe czy przedsionek nosa.
Jeśli w danym miejscu skóra jest narażona na ucisk wywołany np. biustonoszem, paskiem od spodni lub ciasną bielizną, istnieje nieco większe ryzyko, że właśnie tam pojawi się czyrak. Przyczyną powstawania zmian jest jednak infekcja bakteryjna. W ogromnej większości przypadków odpowiada za nie gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus). U wielu osób wchodzi on w skład fizjologicznej flory bakteryjnej skóry, nie powodując żadnych problemów ze zdrowiem. Może on jednak wniknąć do mieszka włosowego, gdzie wywołuje stan zapalny.
Zazwyczaj czyraki pojawiają się pojedynczo; czasem mogą jednak wystąpić gromadnie, wykazując tendencję do nawracania. Takie sytuacje określane są mianem czyraczności. Z kolei duża ilość zlewających się ze sobą zmian to tzw. czyrak gromadny; najczęściej jest on zlokalizowany w obrębie pośladków lub karku.
Czyrak – objawy
To, jak wyglądają czyraki, zależy przede wszystkim od stadium ich rozwoju. Początkowo zmiana przypomina niewielką krostę; szybko jednak powiększa się, tworząc ropień – zapalny guzek, wypełniony ropną treścią. W ciągu kilku dni guzek ulega martwicy i rozpada się, wydzielając tzw. czop martwiczy. Zdarza się, że ropnie samoistnie się opróżniają. Powstaje wówczas kraterowaty ubytek, po którego wygojeniu może pozostać niewielka blizna. To, czy czyrak sam pęknie, zależy od takich czynników jak jego lokalizacja – zdarza się to częściej, jeśli dane miejsce jest narażone na ucisk lub tarcie spowodowane np. odzieżą lub siadaniem.
Zmiana może powodować dyskomfort i być bolesna, szczególnie przy ucisku. Ból ustępuje w momencie jej pęknięcia. W przypadku dość głębokiego stanu zapalnego, jakim jest czyrak, objawy towarzyszące pojawieniu się zmian mogą obejmować również powiększenie pobliskich węzłów chłonnych i gorączkę. Symptomy te najczęściej towarzyszą czyrakom gromadnym lub występującym w dużej ilości i nawracającym.
Czy czyrak to rak?
Duże rozmiary czyraków oraz powodowane przez nie dolegliwości mogą budzić skojarzenia z niektórymi symptomami nowotworów skóry. Zmiany te nie mają jednak nic wspólnego z rakiem. Nie oznacza to jednak, że można je lekceważyć.
Czyraki mogą ustępować samoistnie; w takich przypadkach jednak często pozostawiają po sobie nieestetyczne, trudne do usunięcia blizny. W dodatku rozwój stanu zapalnego w głębokich warstwach skóry może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia – szczególnie jeśli zlokalizowany jest w sąsiedztwie nerwów, naczyń krwionośnych lub innych narządów. Do najpoważniejszych powikłań czyraków zalicza się:
- infekcje rozprzestrzeniające się w obrębie rdzenia kręgowego, opon mózgowych lub narządów wewnętrznych,
- zapalenie płuc,
- zapalenie wsierdzia,
- zakażenie ogólnoustrojowe.
Pilna konsultacja lekarska jest niezbędna również w pobliżu zmian umiejscowionych na twarzy, ze względu na bliskie sąsiedztwo nerwów twarzowych.
Jak szybko pozbyć się czyraka?
Podobieństwo czyraków do pryszczy oraz tendencja do samoistnego pękania sprawiają, że wiele osób próbuje samodzielnie pozbyć się zmian poprzez ich naciskanie lub nakłuwanie. Jest to jednak poważny błąd – może bowiem prowadzić do dalszego rozsiewu bakterii oraz jeszcze poważniejszych zakażeń.
Warto podkreślić, że domowe sposoby w postaci okładów z cebuli, ziemniaków czy kurkumy są w tym przypadku zupełnie nieskuteczne. Ich stosowanie nie ma żadnego naukowego uzasadnienia.
Najlepszym i najszybszym sposobem na pozbycie się zmiany jest udanie się do lekarza – dermatologa lub chirurga. Pozwoli to również upewnić się co do jej charakteru. Specjalista dokonuje rozpoznania czyraka na podstawie jego wyglądu oraz towarzyszących mu objawów.
W gabinecie Vitabene przeprowadzamy kompleksową diagnostykę różnego typu ropni i stanów zapalnych. Wykonujemy również drobne zabiegi chirurgiczne, takie jak nacięcie czyraka wraz z jego oczyszczeniem i zaopatrzeniem. To krótki i prosty zabieg, który z reguły nie wymaga dłuższego pobytu w naszej placówce. Zapraszamy do kontaktu!
Bibliografia:
- Dr hab. A. Polańska, Czyrak, Mp.pl, 18.07.2022, dost. 6.02.2023,
- K. Radlak, Czyrak, Portal Fizjoterapeuty, 26.10.2020, dost. 6.02.2023,
-
Lek. K. Dzilińska, lek. L.Ruszkowska, Wybrane zakażenia gronkowcowe i paciorkowcowe w gabinecie lekarza dermatologa, Dermatologia Po Dyplomie, 02.2018, dost. 06.02.2023
