Staw rzekomy to choroba będąca powikłaniem złamania kości. W jej przebiegu odłamy nie zrastają się, a w miejscu, w którym do siebie przylegają, wytwarzane są struktury charakterystyczne dla stawów. To problem, który znacznie opóźnia powrót do pełnej sprawności po urazie. Dlatego niezwykle ważne jest postawienie diagnozy oraz podjęcie odpowiedniego leczenia. Jak rozpoznać staw rzekomy i czy schorzenie to jest wyleczalne?
Spis treści
- Co to jest staw rzekomy?
- Staw rzekomy – przyczyny
- Jak rozpoznać staw rzekomy?
- Czy staw rzekomy można wyleczyć?
Co to jest staw rzekomy?
W większości przypadków złamania kości goją się bez większych komplikacji. Zdarza się jednak, że proces zrastania się ulegnie zaburzeniu, co prowadzi do różnego typu powikłań. Do najpoważniejszych należy powstanie tzw. stawu rzekomego. Jest to schorzenie polegające na braku pełnego zrostu pomimo prawidłowego leczenia, obejmującego unieruchomienie złamanej kończyny oraz zespolenie kości. Z czasem koniec jednego z odłamów zaokrągla się, a na końcu drugiego tworzy się płytka panewka stawowa. Wokół tych struktur powstaje torebka stawowa.
Problem ten statystycznie najczęściej dotyka osoby młode, zwłaszcza mężczyzn. W większości przypadków rozwija się przy złamaniu kości ramiennej, udowej, piszczelowej, obojczyka oraz kości łódeczkowatej, znajdującej się w nadgarstku.
Staw rzekomy – przyczyny
W przypadku schorzenia, jakim jest staw rzekomy, przyczyny są niezależne od tego, w jaki sposób oraz w jakich okolicznościach doszło do złamania. Główną rolę odgrywają takie czynniki jak:
- nadmierna ruchomość fragmentów złamanej kości,
- nadmierne rozproszenie odłamów,
- niedostateczne miejscowe ukrwienie tkanek.
Dokładne przyczyny powstawania stawu rzekomego nie są jednak poznane. Badania wskazują również na istotną rolę czynników miejscowych, takich jak zakażenie czy nieodpowiednie unieruchomienie kończyny, a także systemowych (zły stan zdrowia pacjenta, niedobory). Ryzyko jest również większe w przypadku niektórych kości, takich jak kość ramienna czy obojczyk. Dzieje się tak m.in. ze względu na trudności z ich unieruchomieniem, a także ich budowę oraz sposób unaczynienia.
W zapobieganiu chorobie bardzo istotne jest zapewnienie odpowiednich warunków pozwalających na gojenie się urazu, a także identyfikacja innych czynników ryzyka, które mogą mieć negatywny wpływ na proces leczenia. Należą do nich m.in.:
- cukrzyca,
- choroby tarczycy i przysadki, wpływające na wydzielanie hormonów,
- zaburzenia wydzielania hormonów wzrostu,
- osteoporoza,
- stosowanie sterydoterapii,
- niedożywienie,
- zaburzenia wchłaniania bądź regulacji stężenia witaminy D oraz wapnia,
- otyłość.
Większym ryzykiem powstania stawu rzekomego są również obarczone złamania otwarte oraz te, których leczenie obejmuje interwencję chirurgiczną. Wiąże się to przede wszystkim z ewentualnymi infekcjami rany, a także rozległością uszkodzenia otaczających kość tkanek miękkich oraz naczyń krwionośnych.
Jak rozpoznać staw rzekomy?
Wskazujące na staw rzekomy objawy to przede wszystkim:
- ból w miejscu złamania, nasilający się przy obciążaniu kończyny,
- ograniczenie zakresu ruchu kończyny,
- zniekształcenie obrysu kończyny w miejscu złamania,
- patologiczna ruchomość w miejscu, w którym doszło do złamania kości,
- objawy infekcji, również ogólnoustrojowej,
- podwyższona ciepłota tkanek w miejscu złamania.
Diagnoza stawiana jest na podstawie badań obrazowych, takich jak RTG lub USG stawu rzekomego, wykonywanych po 9. miesiącach od powstania urazu, który mimo zastosowanego leczenia nie goi się w prawidłowy sposób. Na prześwietleniu widoczna jest szczelina złamania oraz inne patologiczne zmiany, w tym:
- zmniejszenie grubości warstwy korowej kości,
- otwarta bądź zamknięta jama szpikowa kości,
- osteoporoza, martwica lub zanik kości,
- obecność nieregularnych odłamów kostnych.
W niektórych przypadkach zajmujący się leczeniem stawu rzekomego specjalista może zlecić wykonanie dodatkowych badań, takich jak scyntygrafia kości, która pozwala dokładnie unaocznić ukrwienie kości oraz miejsca, w których dochodzi do ich rozpadu.
Czy staw rzekomy można wyleczyć?
Leczenie stawu rzekomego jest zazwyczaj długotrwałym i złożonym procesem. Z tego powodu wielu pacjentów zastanawia się nad tym, czy w ogóle warto je podjąć i czy można żyć ze stawem rzekomym. Warto jednak podkreślić, że nieleczone schorzenie może wywoływać znaczne dolegliwości. Nie chodzi jedynie o to, czy staw rzekomy boli; problemem jest również znaczne ograniczenie sprawności, które może utrudniać codzienne funkcjonowanie. Dlatego tak ważne jest wczesne rozpoznanie choroby, dzięki któremu można wdrożyć skuteczne leczenie pozwalające skrócić i tak nadmiernie wydłużony proces gojenia złamania.
W specjalistycznych ośrodkach, takich jak poradnia chirurgii ręki, stosuje się zarówno leczenie zachowawcze, jak i operacyjne. Skuteczność postępowania zachowawczego jest zwykle ograniczona; najlepsze efekty przynosi w przypadku niewielkich stawów rzekomych, np. przy złamaniu kości nadgarstka. Obejmuje ono m.in. zabiegi fizykalne i fizjoterapeutyczne, mające na celu poprawę krążenia i pobudzenie zakończeń nerwowych oraz naturalnych procesów zrostu.
W przypadku braku oczekiwanych efektów konieczne może być leczenie operacyjne. Zwykle polega ono na chirurgicznym zespoleniu kości, pozwalające na jej lepszą stabilizację. W zależności od przypadku można wykonać również przemieszczenie kości, przeszczep fragmentu tkanki kostnej pobranej z innej kości, spongioplastykę oraz korektę unaczynienia. W przypadku stawów rzekomych niewielkich kości można zastosować również metodę artroskopową.
Niezależnie od metody leczenia, ważna jest rehabilitacja oraz zadbanie o dietę bogatą w witaminę D3, wapń, białko oraz odpowiednie suplementy. Rehabilitacja obejmuje przede wszystkim zabiegi mające na celu stymulację zrostu, wspomaganie krążenia oraz ćwiczenia przeciwzakrzepowe, poprawiające zakres ruchów kończyny oraz wzmacniające siłę mięśniową.
Leczeniem stawu rzekomego w poradni Vitabene zajmuje się zespół specjalistów posiadających wieloletnie doświadczenie w stosowaniu zarówno metod zachowawczych, jak i operacyjnych. Dzięki temu pacjenci mogą liczyć na kompleksową opiekę od pierwszej do ostatniej wizyty oraz dobór metod pozwalających skutecznie przywrócić pełną sprawność po złamaniu kości. Zapraszamy do kontaktu – poradnia chirurgii ręki w Warszawie!
