Pałeczka ropy błękitnej (Pseudomonas Aeruginosa), to jeden z najbardziej niebezpiecznych patogenów szpitalnych, którego obecność w środowisku medycznym nieustannie budzi obawy. Do zakażenia może dojść głównie podczas pobytu w szpitalu, ale nie tylko. Patogen ten “spędza sen z powiek” wielu specjalistów i badaczy naukowych. Niepokoi przede wszystkim fakt, że jest to wysoce odporny na antybiotyki mikroorganizm. Pałeczka ropy błękitnej jest odpowiedzialna za szerokie spektrum zakażeń, począwszy od prostych infekcji skóry po poważne zapalenia płuc i sepsy.
W dzisiejszym artykule przyjrzymy się bliżej temu zagadnieniu. Omówimy, najczęstsze drogi zakażenia, pierwsze objawy i wreszcie środki prewencyjne. Celem naszej publikacji jest m.in. podniesienie świadomości na temat pałeczki ropy błękitnej, a także zwrócenie uwagi na konieczność stosowania odpowiednich środków higienicznych i profilaktycznych w środowiskach medycznych.
Czym jest zakażenie pałeczką ropy błękitnej?
Tak jak wspomnieliśmy na wstępie, zakażenie pałeczką błękitną, znane również jako zakażenie bakterią pseudomonas aeruginosa, jest poważnym problemem w środowiskach szpitalnych. Szczególnie niebezpieczeństwo stwarza dla osób z osłabionym układem odpornościowym lub z otwartymi ranami. Ta bakteria jest wyjątkowo odporna na wiele standardowych antybiotyków, co sprawia, że infekcje nią są trudne do leczenia. Pseudomonas aeruginosa jest powodem wielu poważnych chorób i problemów zdrowotnych, w tym zapalenia płuc, zakażenia dróg moczowych, infekcji skóry oraz zakażenia układu krwionośnego, które jest realnym zagrożenie dla życia. “Ogniwem zapalnym” infekcji są nierzadko niedostatecznie sterylizowane przyrządy medyczne lub kontakt z zainfekowaną powierzchnią.
Pałeczka ropy błękitnej – objawy zakażenia
Objawy zakażenia pałeczką ropy błękitnej, mogą różnić się w zależności od miejsca zakażenia w organizmie:
- Zapalenie płuc – kaszel, trudności w oddychaniu, gorączka, dreszcze,
- Zakażenia dróg moczowych – ból lub pieczenie podczas oddawania moczu, częste oddawanie moczu, mętny lub nieprzyjemnie pachnący mocz, ból w okolicy miednicy,
- Infekcje skóry – czerwone, bolesne i często ropne rany na skórze, opuchlizna. Zdarza się, że genezą zakażenia pałeczką ropy błękitnej jest wcześniejszy wrastający paznokieć.
- Zapalenie ucha – ból ucha, ropienie, w skrajnych przypadkach utrata słuchu. Zakażenie pałeczką ropy błękitnej prowadzi również do tzw. “ucha pływaka”. Objawia się ostrym bólem, zwłaszcza przy pociąganiu za płatek czy przeżuwaniu pokarmu. Dyskomfort potęguje zaczerwienienie, obrzęk, swędzenie, przytłumienie słuchu, uczucie wody w uchu i „trzaskanie”. “Ucho pływaka” leczone jest miejscowo, kroplami z antybiotykiem i lekami przeciwbółowymi. Lekarze też zalecają odpowiednią pielęgnację i higienę ucha.
- Infekcje oczu – zaczerwienienie, ból, obrzęk, a także wydzielina z oka.
Mając na uwadze powyższe objawy i drogi zakażenia, możemy wywnioskować, że w grupie ryzyka znajdują się osoby obniżoną odpornością, pacjenci z mukowiscydozą, osoby z zaawansowaną chorobą nerek, w procesie chemioterapii lub osoby z innymi stanami atakującymi bezpośrednio układ odpornościowy.
Jak można zarazić się pałeczką ropy błękitnej?
Pałeczka ropy błękitnej jest bakterią powszechnie występującą w środowisku, zarówno w wodzie, glebie, jak i na różnych powierzchniach. Możliwości zakażenia są zróżnicowane, w zależności od warunków i odporności danej osoby. Do zakażenia może dojść poprzez:
- Kontakt z zanieczyszczoną wodą. Pseudomonas aeruginosa może występować w basenach, jacuzzi, a nawet w szpitalnych systemach wodnych. Do zakażenia dochodzi przez zanurzanie ran lub oparzeń w takiej wodzie może prowadzić do zakażeń.
- Urządzenia medyczne. Cewniki, respiratory oraz inne urządzenia medyczne mogą zostać skażone bakterią, co stanowi ryzyko szczególnie dla osób hospitalizowanych lub poddawanych zabiegom medycznym.
- Zmiany skórne. Rany, oparzenia, skaleczenia lub inne uszkodzenia skóry prowadzą do zakażenia, dlatego też w momencie skaleczeń kluczowa jest właściwe opatrzenie rany i jej zdezynfekowanie. Temat leczenia zaawansowanych ran skomplikowanych ran przewlekłych poruszaliśmy w artykule: Etapy i sposoby leczenia ran przewlekłych.
- Bezpośredni kontakt z osobą wcześniej zakażoną np. we wspomnianym środowisku szpitalnym.
Jakie są metody leczenia zakażenia pałeczką ropy błękitnej?
Głównym problemem jest odporność na klasyczną, szeroko dostępną antybiotykoterapię Dlatego też proces rekonwalescencji wymaga zastosowania specyficznych antybiotyków, do których bakteria ta jest wrażliwa. Konieczne bywa wdrożenie terapii skojarzonej, czyli połączenia kilku antybiotyków, aby zwiększyć efektywność leczenia. Mając do czynienia z poważnym stopniem zakażenia jak chociażby zapalenie płuc lub infekcje krwi, terapia antybiotykowa może być wspomagana przez środki wspierające funkcjonowanie układu odpornościowego i monitorowanie funkcji życiowych pacjenta.
Pałeczka ropy błękitnej profilaktyka – jak chronić się przed zakażeniem?
“Pożywką” dla pałeczki ropy błękitnej jest osłabiony układ odpornościowy. Dlatego też najskuteczniejszą i jednocześnie najprostszą profilaktyką jest przestrzeganie zasad higieny. Tych codziennych. Po pierwsze, należy dokładnie myć ręce wodą z mydłem, szczególnie przed jedzeniem, po skorzystaniu z toalety. Ponadto, osoby z osłabionym układem odpornościowym powinny unikać miejsc, gdzie mogą się narazić na zakażenie, o wysokim ryzyku wystąpienia infekcji, takich jak baseny czy jacuzzi, gdzie pseudomonas aeruginosa może łatwo rozwijać się i być przenoszona. Pseudomonas aeruginosa lubi się kolonizować w środowisku wilgotnym.
Środki prewencji dotyczą oczywiście też placówek medycznych, szpitali, ośrodków opiekuńczych. Najistotniejsze jest dbanie o codzienną dezynfekcję powierzchni szpitalnych i przyrządów medycznych. Personel medyczny powinien dbać o higienę po użyciu narzędzi medycznych oraz po kontakcie z pacjentami. W szpitalach i innych placówkach opieki zdrowotnej powinno się również przestrzegać protokołów izolacji dla pacjentów zakażonych lub podejrzanych o zakażenie, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się bakterii. Ważna jest również szybka diagnostyka. Jeśli tylko zauważymy u siebie pierwsze objawy należy zgłosić się do lekarza. Błyskawiczne rozpoznanie zakażenia to większa szansa na wyleczenie.
Źródła:
Pałeczka ropy błękitnej – jakie schorzenia wywołuje? Przyczyny, zakażenia i objawy
R. Korbut, Ryszard, “Farmakologia.” PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2017, s.646
