Przewlekłe troficzne owrzodzenie podudzi to najcięższe, a zarazem krańcowe powikłanie przewlekłej niewydolności żylnej. Występuje stosunkowo często, bo nawet u ok. 1% populacji. Leczenie owrzodzenia podudzi do niedawna było ogromnym wyzwaniem. Chorymi zajmowali się lekarze różnych specjalności – dermatolodzy, reumatolodzy, chirurdzy i inni. Brak systematyczności i komunikacji między specjalistami sprawiał, że u niektórych pacjentów z owrzodzeniami podudzi leczenie trwało nawet 10-20 lat. Zmianę przyniosło dopiero powstawanie placówek zajmujących się ranami przewlekłymi, takich jak przychodnia Vitabene. Jednak co to jest przewlekłe troficzne owrzodzenie podudzi i jak powstaje?
Spis treści
Czym są owrzodzenia podudzi?
Owrzodzenie podudzia ma postać płytkiej rany na powierzchni skóry. Definiowane jest jako ubytek pełnej jej grubości, który tworzy się na skutek niedotlenienia tkanek i niedostatecznego zaopatrzenia ich w składniki odżywcze. Przyczynia się to do powstawania zmian troficznych skóry, zazwyczaj prowadząc do martwicy.
Przewlekłe owrzodzenie podudzi to problem, który najczęściej ma pochodzenie żylne. Szacuje się, że około 50% z nich powstaje u osób z takimi problemami jak:
- żylaki,
- niewydolność żyły odpiszczelowej lub odstrzałkowej,
- refluks w obrębie żył w dystalnych częściach kończyn dolnych.
Przewlekłe troficzne owrzodzenie podudzi nie tworzy się nagle. Najczęściej jego bezpośrednią przyczyną jest uraz – nawet bardzo niewielki, jak np. zadrapanie.
Jak wygląda przewlekłe troficzne owrzodzenie podudzi?
Pierwszym objawem sugerującym powstawanie owrzodzenia podudzia zazwyczaj jest miejscowe zmniejszenie grubości skóry w obrębie zranienia, która staje się napięta, błyszcząca i ciemniejsza; czasem obserwuje się także jej łuszczenie. Obserwuje się także poszerzenie naczyń żylnych oraz drobnych naczyń. Chorzy często skarżą się na opuchliznę, uczucie dyskomfortu, a także ból i świąd.
Zmiana jest początkowo niewielka, a rana – czerwona i płytka. W takiej sytuacji może dojść do wtórnego zakażenia bakteryjnego, którego objawami są:
- silny ból,
- zaczerwienienie skóry w okolicach rany,
- zwiększona ciepłota tkanek w obrębie zmiany.
Oprócz zmian miejscowych zakażeniom bakteryjnym często towarzyszą również objawy ogólne, takie jak gorączka, dreszcze, osłabienie i uczucie rozbicia.
Przewlekłe troficzne owrzodzenie podudzi – przyczyny
Najczęstszą przyczyną przewlekłego owrzodzenia podudzi jest zastój krwi żylnej w przebiegu takich schorzeń jak:
- niewydolności żył powierzchniowych i perforatorów (żylaki),
- niedrożność oraz niewydolność żył głębokich, czyli tzw. zespół pozakrzepowy,
- niewydolność serca.
Można wskazać także szereg czynników, które zwiększają ryzyko pojawienia się przewlekłych owrzodzeń troficznych. Są to przede wszystkim:
- zaawansowany wiek,
- dziedziczne skłonności do występowania żylaków podudzi,
- brak ruchu, zwłaszcza u osób starszych,
- cukrzyca,
- otyłość,
- miażdżyca,
- nadciśnienie tętnicze,
- zakrzepica żył głębokich,
- choroby o charakterze wyniszczającym, zwłaszcza procesy nowotworowe,
- niektóre terapie hormonalne,
- palenie papierosów.
Jak powstają owrzodzenia podudzi?
Krążąca w tkankach krew płynie naczyniami żylnymi z powrotem do serca. W warunkach prawidłowych w nogach zachowany jest przepływ „do góry”. W ścianach naczyń żylnych znajdują się zastawki, zapobiegające cofaniu się krwi.
U osób z niewydolnością żylną pojawiają się czynniki takie jak uszkodzenie zastawek. Powoduje to, że krew płynie nieprawidłowo, przez co dochodzi do zastoju krwi żylnej i obrzęków. Często towarzyszą mu zmiany na skórze, która staje się napięta, swędząca i sucha, a co za tym idzie – podatna na mikrourazy. Wszelkiego rodzaju uszkodzenia skóry goją się bardzo powoli, wykazując tendencję do nawracania i dając początek owrzodzeniom żylnym.
Gdzie leczyć przewlekłe troficzne owrzodzenie podudzi?
Najlepszym miejscem, do którego można się udać z tym problemem, jest placówka, której specjalnością jest leczenie ran przewlekłych. Vitabene to przychodnia chirurgiczna w Warszawie, w którym nad każdym przypadkiem pochyla się interdyscyplinarny zespół. Pozwala to na dopasowanie metod leczenia do potrzeb konkretnego pacjenta oraz jego stanu. Nie chodzi tylko o wybór między postępowaniem zachowawczym i zabiegowym, ale również to, jakie opatrunki na owrzodzenia podudzi będą stosowane. Jest to o tyle istotne, że w praktyce wiele zmian może zostać z powodzeniem wyleczonych dzięki wykorzystaniu odpowiednich metod oczyszczania i zabezpieczania ran. Specjaliści są w stanie doradzić również, jak skutecznie złagodzić ból wywołany owrzodzeniem podudzi.
Wiele osób najpierw udaje się do poradni POZ, a następnie do chirurgów w przychodniach lub szpitalach. Niestety, nieprawidłowe leczenie owrzodzeń podudzi przez niektóre ośrodki sprawia, że może nie przynieść ono oczekiwanych rezultatów i ciągnąć się latami, a w rezultacie skończyć się nawet amputacją nogi.
Dlatego warto wiedzieć, że istnieją placówki, w których doświadczenie specjalistów łączy się z możliwościami, jakie daje leczenie według najnowszych wytycznych. W przychodni Vitabene dążymy przede wszystkim do tego, by stworzyć odpowiednie warunki do gojenia się rany. W wielu przypadkach pomaga to uratować kończynę oraz zakończyć uciążliwe, wieloletnie leczenie.
Bibliografia:
- Lek. K. Ludwikowska, Owrzodzenie żylne, Mp.pl, 12.05.2017, dost. 4.03.2023
-
K. Rybkowska, Owrzodzenia troficzne – jakie są największe wyzwania w ich leczeniu? Wywiad z ekspertką, Forum Leczenia Ran, 16.09.2021, dost. 4.03.2023
