Ścięgna to włókniste struktury przyczepiające mięśnie do kości, umożliwiające im sprawne funkcjonowanie – ruszanie, zginanie i prostowanie. W całym organizmie jest ich wiele, jednak to w dłoni jest ich najwięcej, bo aż ponad 30. Niestety bardzo często w wyniku urazu mechanicznego, zwyrodnienia lub uszkodzenia przez powtarzalne czynności, ścięgno w tej okolicy należy zoperować. Na czym zatem polega operacja zszycia lub rekonstrukcja ścięgien i jak można się do nich przygotować?
Jakie są przyczyny uszkodzeń ścięgien?
Uszkodzenie ścięgien najczęściej występuje wskutek urazu mechanicznego – nagłej kontuzji, wypadku, otwartej rany – np. przecięcia ścięgien ręki szkłem itp. Niekiedy ścięgna mogą ulegać degradacji z powodu uderzenia lub znacznego wysiłku nawet przy braku rany (tzw. pęknięcie podskórne). Wtedy to rekonstrukcja, a następnie rehabilitacja po niej powinno się przeprowadzić natychmiastowo lub w przeciągu kilku dni, by uniknąć dalszych, nieodwracalnych konsekwencji zdrowotnych. Dzieje się tak, ponieważ im dłużej ścięgna pozostają zerwane, tym więcej blizn powstanie na ich końcach. Może to zmniejszyć zakres ruchu ręki po operacji.
Oczywiście zdarza się, że taki uraz, szczególnie w przypadku kontuzji, jest przeczekiwany lub uszkodzenie uniemożliwiające sprawną pracę ręki zwiększa się wraz z upływem czasu. Dzieje się tak również w wyniku postępującej choroby zwyrodnieniowej stawów lub wrodzonej wady ścięgien. Wówczas pacjent kierowany jest na chirurgiczne leczenie urazów ścięgien w trybie planowym, by w pełni przywrócić pełną ruchomość kończyny.
Operacja szycia ścięgna ręki, a jej przebieg
Metody leczenia operacyjnego są zależne od rodzaju ścięgien, które uległy uszkodzeniu. Otóż gdy operacji podlega prostownik, czyli ścięgna, które prostują zarówno palce, jak i nadgarstek, można ją wykonywać w znieczuleniu miejscowym. Następnie nacina się stronę grzbietową dłoni, tak aby zwiększyć pole widzenia, a chirurg mógł precyzyjnie zszyć dwa końce zerwanego ścięgna. Można także wszyć uszkodzone ścięgno w paliczek obwodowy palca za pomocą szwu śródkostnego. Kolejny krok to zamknięcie rany szwami oraz założenie usztywnienia na kończynę, aby uniemożliwić poruszanie operowanej ręki i uszkodzenie naprawionych ścięgien. Jeśli zabieg nie obejmuje innych, okolicznych tkanek i nie jest skomplikowanym procesem, zajmuje około 30 minut.
Drugim, najczęstszym rodzajem operacji tej okolicy jest naprawa ścięgien zginaczy. Tak jak poprzednio przeprowadza się ją w znieczuleniu miejscowym. W celu zamknięcia dopływu krwi i ułatwienia lokalizacji odpowiednich struktur ścięgien, przed przystąpieniem do cięcia zakłada się opaskę uciskową. Następnie chirurg rozszerza świeżą ranę lub wykonuje nacięcie, łączy ze sobą dwa końce uszkodzonego ścięgna, a następnie zszywa je ze sobą. Podobnie jak w przypadku operacji ścięgien prostownika, zakłada się szwy, a następnie unieruchamia tę okolicę kończyny. Nieskomplikowana naprawa ścięgna zginacza zajmuje od 45 do 60 minut. Gdy jest zabiegiem bardziej złożonym, może potrwać znacznie dłużej.
Chirurgia ścięgien obejmuje wiele technik zszywania ścięgien – jest ich nawet kilkanaście, a wszystkie zostały opracowane tak, by, jak najlepiej odtworzyć naturalny przebieg ścięgien, maksymalnie je wzmocnić oraz uniknąć ewentualnych powikłań.
Kiedy konieczna jest rekonstrukcja?
Rekonstrukcja ścięgien ręki powinna być przeprowadzona, gdy ścięgna uległy znacznej degradacji – nie można ich ze sobą zszyć, przez co wymagany jest przeszczep z innej lokalizacji. Tkanka ścięgna pobierana jest wtedy z przedramienia lub stopy.
Pacjenci na rekonstrukcję ścięgien zgłaszają się ze względu na brak możliwości prostowania lub zginania palców bądź nadgarstka w pełnym zakresie. Najczęściej dzieje się tak ze względu na przebyty w przeszłości uraz lub nieprawidłowo zoperowane uszkodzenie ścięgien. Wskazaniem do rekonstrukcji jest również ból lub dyskomfort podczas codziennego poruszania, bądź w trakcie wykonywania konkretnych, powtarzalnych czynności manualnych, takich jak np. granie na skrzypcach u muzyków, czy też używanie precyzyjnych narzędzi chirurgicznych u chirurgów.
Jak długo trwa okres rehabilitacji
Zarówno po operacji zszycia ścięgien, jak i po ich przeszczepie oraz rekonstrukcji pełna rekonwalescencja trwa od 6. miesięcy do nawet roku. W tym czasie zalecane jest utrzymywanie kończyny w górze oraz unieruchomienie jej przez kilka tygodni. Po okresie unieruchomienia należy wdrożyć odpowiednią rehabilitację. W międzyczasie całkowicie mija ból pooperacyjny.
Badania przed zabiegiem operacyjnym
Procedura diagnostyczna obejmuje przede wszystkim szczegółowe badania obrazowe dłoni. Podstawą jest badanie rentgenowskie, jednak specjalista może zalecić USG, a nawet rezonans magnetyczny tej okolicy. Przed samym zabiegiem wykonywane są także badania ogólne, w tym morfologia, badanie moczu itp.
Bibliografia:
- NHS website. (b. d.-b). Hand tendon repair – How it’s performed. nhs.uk. https://www.nhs.uk/conditions/hand-tendon-repair/what-happens/
- NHS website. (b. d.-b). Hand tendon repair. nhs.uk. https://www.nhs.uk/conditions/hand-tendon-repair/
Suture techniques for tendon repair; a comparative review. (b. d.). PubMed Central (PMC). https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3838333/
