Wśród schorzeń, którymi zajmuje się podochirurgia jest retronychia. Jest to stan, w którym dochodzi do wrastania płytki paznokciowej w kierunku macierzy. Powoduje to nie tylko szereg nieprzyjemnych dolegliwości, ale i wiąże się z ryzykiem wielu groźnych powikłań. Z problemem tym najczęściej borykają się dorosłe kobiety; może on jednak wystąpić u wszystkich, również u dzieci. Jak wygląda retronychia i co zrobić w sytuacji, w której dojdzie do wrastania paznokcia?
Co to jest retronychia?
Retronychia to schorzenie charakteryzujące się wrastaniem płytki paznokciowej w tak zwaną macierz, czyli proksymalny fałd paznokciowy. Rozwija się, gdy na skutek działania różnych czynników dojdzie do przerwania lub zaburzenia procesu wzrostu paznokcia. W efekcie płytka „spełza” i jest wypychana przez nowo wytworzoną tkankę. W niektórych przypadkach płytka jest wciąż połączona z łożyskiem i bocznymi wałami paznokciowymi; jednocześnie obserwuje się jej ruchomość w bezpośrednim sąsiedztwie macierzy. Retronychia jest problemem, który najczęściej występuje na dużym palcu stopy. Może jednak dotyczyć również innych palców, także rąk.
Charakterystyczne dla retronychii objawy to:
- obecność stanu zapalnego,
- ból i dyskomfort, odczuwane szczególnie podczas chodzenia lub ucisku na paznokieć,
- zanokcica (tzw. zapalenie ropne),
- zaburzenia wzrostu płytki paznokciowej,
- zanik obłączka (jasnego, półksiężycowatego obszaru znajdującego się przy macierzy paznokcia),
- zmiana zabarwienia płytki paznokciowej (zazwyczaj paznokieć staje się żółtawy),
- obecność obrzęku, a często również ziarniny bądź wysięku w obrębie wałów paznokciowych,
- zgrubienie płytki paznokciowej wywołane nawarstwieniem się tworzącej ją keratyny.
Retronychia – przyczyny
Retronychia to problem, który występuje dość powszechnie, najczęściej u osób dorosłych. Przyczyną schorzenia są zazwyczaj niewielkie urazy lub nawet mikrourazy w obrębie paznokci. W wielu przypadkach pacjenci mogą sobie nawet nie zdawać z nich sprawy. Z tego powodu wśród przyczyn retronychii wymienia się szereg czynników mogących powodować drobne uszkodzenia tkanek, takie jak:
- noszenie niewłaściwie dobranego obuwia, np. zbyt ciasnego,
- aktywność fizyczna obciążająca stopy, np. bieganie lub taniec,
- urazy prowadzące do oddzielenia paznokcia od łożyska i macierzy,
- osteofit.
Na wystąpienie retronychii szczególnie narażone są osoby, u których łożysko paznokcia jest nieprawidłowo ukształtowane (np. skrócone) lub zdeformowane. Podatność na schorzenie zwiększają także choroby ogólnoustrojowe (np. zapalenie żył, schorzenia zapalne stawów), a także narażenie na długotrwały, silny stres.
W niektórych przypadkach obserwuje się nawroty schorzenia, nawet po usunięciu wrośniętej płytki paznokciowej. Należy pamiętać, że paznokcie u stóp rosną bardzo wolno – całkowite odrośnięcie płytki może trwać nawet ok. dwóch lat. Z tego powodu w trakcie lub po zakończeniu leczenia trudno jest określić, czy problem będzie się powtarzał.
Co zrobić, gdy płytka paznokciowa wrasta?
Wiedząc, co to jest retronychia i jakie są jej przyczyny, można o wiele łatwiej zidentyfikować czynniki ryzyka schorzenia i zapobiegać jego powstawaniu. Jeśli mimo tego problem wystąpi, należy możliwie szybko udać się do specjalisty z zakresu podologii lub chirurgii.
Skuteczne leczenie retronychii wymaga postawienia prawidłowego rozpoznania. Zazwyczaj pozwala na to analiza objawów klinicznych. Zdarza się jednak, że obecne symptomy mogą być pomylone z objawami innego schorzenia. Nierzadko do specjalistów Vitabene zgłaszają się pacjenci, którzy wcześniej byli przez dłuższy czas poddawani leczeniu przeciwgrzybicznemu. Dzieje się tak, ponieważ mające miejsce podczas wzrostu paznokcia nakładanie się warstw keratynowych może być niewidoczne do momentu usunięcia płytki.
Dlatego w przypadku podejrzenia retronychii pacjenci naszej poradni często kierowani są na dodatkowe badania, takie jak USG. Oprócz tego lekarz przeprowadza wywiad, a w razie potrzeby wykonuje również dodatkowe badania.
W przypadku problemu, jakim jest retronychia, leczenie polega głównie na wykonaniu prostego zabiegu, jakim jest usuwanie wrastającego paznokcia. W okresie rekonwalescencji pacjent powinien regularnie zgłaszać się na wizyty kontrolne i ściśle przestrzegać zaleceń lekarza. Specjalista jeszcze przed zabiegiem dokładnie wyjaśnia zasady pielęgnacji stopy po usunięciu płytki, a także wyjaśnia, co stosować na stan zapalny wokół paznokci oraz inne dolegliwości mogące towarzyszyć retronychii.
W niektórych przypadkach obserwuje się również skuteczność leczenia zachowawczego. Polega ono przede wszystkim na miejscowym podawaniu leków sterydowych, które redukują obrzęk i stan zapalny, co wspiera naturalne procesy regeneracji tkanek. Czasem stosuje się również usunięcie jedynie fragmentu płytki paznokciowej.
Retronychia to schorzenie, które każdego roku dotyka wiele osób. Dyskomfort i dolegliwości z nim związane mogą znacznie obniżyć jakość życia i przyczynić się do ograniczenia codziennej aktywności. Dlatego tak ważne jest, by w przypadku zaobserwowania jakichkolwiek objawów, mogących świadczyć o wrastaniu płytki paznokciowej, zgłosić się do specjalisty z zakresu ortopedii, chirurgii lub podologii. Dzięki temu możliwe będzie szybkie postawienie rozpoznania i wdrożenie skutecznego leczenia.
Bibliografia:
- I. Konarska, Retronychia – choroba często źle diagnozowana, Termedia.pl, 31.03.2022, dost. 20.10.2023
- M. Bienek, T. Bienek, Paznokieć wrastający – aktualne możliwości leczenia, Praktyczna Ortopedia/Traumatologia, 19.07.2018, dost. 20.10.2023
