Skąd się bierze torbiel włosowa? Przyczyny i objawy

Torbiel włosowa, zwana też torbielą pilonidalną, to stosunkowo częste schorzenie, mające postać charakterystycznego pęcherza umiejscowionego w górnej części bruzdy międzypośladkowej lub tuż nad nią. Jej obecność znacząco obniża komfort codziennego życia oraz powoduje nawracające infekcje, nierzadko o dość ciężkim przebiegu. Nowoczesne metody leczenia torbieli włosowej pozwalają jednak całkowicie pozbyć się problemu i wyeliminować związane z nią dolegliwości.

Czym jest torbiel włosowa?

Torbiel włosowa jest zmianą o podłożu zapalnym, którą można opisać jako wyścieloną nabłonkiem jamę, pojawiającą się w obrębie bruzdy międzypośladkowej. Schorzenie ma charakter przewlekły, ale nawracające infekcje mogą spowodować jego przejście w fazę ostrą, w której dochodzi do powstania ropnia.

Charakterystyczną cechą torbieli włosowej, której zawdzięcza ona swoją nazwę, są rosnące w jej wnętrzu włosy. Choć sama w sobie nie stanowi zagrożenia dla zdrowia lub życia, zlokalizowana jest w miejscu, w którym panują warunki sprzyjające namnażaniu się bakterii. W ten sposób dochodzi do rozwoju ostrych stanów zapalnych, obarczonych ryzykiem groźnych powikłań i prowadzących do powiększania się zmiany.

Torbiel włosowa – objawy i przebieg choroby

Pierwszym objawem torbieli włosowej zazwyczaj jest pojawienie się zaczerwienionego guzka w górnej części bruzdy międzypośladkowej, któremu towarzyszy ból. Często ma miejsce także wyciek ropnej lub śluzowo-ropnej treści z jednego bądź kilku otworów znajdujących się w obrębie zmiany. Niekiedy można zauważyć wystające zeń kępki włosów, których wyciągnięcie może złagodzić dolegliwości. Objawom tym może towarzyszyć stan podgorączkowy lub gorączka.

W niektórych przypadkach objawem torbieli włosowej może być z początku jedynie lekki ból oraz delikatne zaczerwienienie okolicy kości ogonowej, a także pojawienie się otworków, z których jednak nie sączy się żadna treść.

Jedno z najczęstszych pytań zadawanych przez osoby, u których pojawiła się torbiel włosowa to „czy samo przejdzie”. Specyfika schorzenia sprawia jednak, że może ono wejść w fazę ostrą. Jeśli powstały w jej trakcie ropień nie zostanie poddany leczeniu, infekcja będzie się rozprzestrzeniać, co może doprowadzić do poważnych powikłań, takich jak ropowica tkanek krocza oraz pośladków, a w konsekwencji – zagrażających życiu zakażeń ogólnoustrojowych. Oznacza to, że torbiel włosowa jest groźną chorobą, której absolutnie nie należy lekceważyć.

Przyczyny torbieli włosowej

W przypadku torbieli włosowej przyczyny rozwoju choroby nadal pozostają niejasne. Zdaniem większości badaczy jej źródłem mogą być niewielkie stany zapalne, w których przebiegu powstają mikroropnie. Te z czasem zapychane są przez włosy, złuszczający się naskórek oraz wydzielinę mieszków włosowych, co prowadzi do ich rozszerzania oraz rozwoju infekcji rozprzestrzeniającej się na okoliczne tkanki i prowadzącej do powstania ropni.

Dane epidemiologiczne wskazują, że torbiel włosowa najczęściej pojawia się u młodych mężczyzn (15-35 lat) pochodzenia europejskiego. Rozwojowi schorzenia sprzyjają też takie czynniki jak obfite owłosienie ciała, delikatna i wrażliwa skóra, otyłość, wzmożona potliwość, niedostateczna dbałość o higienę osobistą, choroby metaboliczne (w tym cukrzyca), przyjmowanie leków immunosupresyjnych oraz noszenie ciasnej bielizny powodującej drobne otarcia skóry.

To, jak powstaje torbiel włosowa, wydaje się więc wynikać bezpośrednio ze specyficznych warunków panujących w bruździe międzypośladkowej. Wilgoć, ciepło, utrudniony dostęp powietrza, częste drobne otarcia i podrażnienia naskórka połączone z obecnością bakterii beztlenowych stanowią idealne środowisko dla rozwoju stanów zapalnych. Te mogą być wywoływane również przez włosy, które wnikają w drobne ranki i otarcia, prowadząc do ich podrażnienia oraz ułatwiając przedostawanie się doń bakterii.

Leczenie torbieli włosowych

Sposób leczenia torbieli włosowej jest ściśle uzależniony od stopnia zaawansowania choroby. W początkowym stadium jej rozwoju wystarczającym postępowaniem bywa wykonywany w gabinecie Vitabene w Warszawie niewielki zabieg polegający na nacięciu zmiany i oczyszczeniu jej wnętrza, połączony ze stosowaniem leków przeciwzapalnych.

Współczesna chirurgia dysponuje wieloma sposobami leczenia operacyjnego torbieli włosowej na bardziej zaawansowanym etapie jej rozwoju. Chirurdzy w Vitabene najczęściej praktykują wycięcie zmienionej chorobowo tkanki, a następnie zaopatrzenie rany w taki sposób, by stworzyć optymalne warunki dla jej gojenia oraz nie dopuścić do pojawienia się infekcji.

Istnieją również sposoby nieoperacyjnego leczenia torbieli włosowych, takie jak krioterapia czy ozonoterapia. Choć nie są one tak inwazyjne jak zabiegi chirurgiczne, ich skuteczność ogranicza się do najwcześniejszych etapów choroby. Dlatego tak ważne jest, by po zaobserwowaniu u siebie pierwszych symptomów mogących świadczyć o rozwoju torbieli włosowej bezzwłocznie udać się do specjalisty.

Bibliografia:

1. Dr n. med. A. Sygut, Torbiel włosowa (torbiel pilonidalna, zatoka pilonidalna), Polski Klub Koloproktologii, dost. 20.08.2022

2. Dr hab. n. med. M. Kołodziejczak, dr n. med. P. Ciesielski, Etiopatogeneza i leczenie torbieli włosowej, Chirurgia po Dyplomie, 01/2015, dost. 20.08.2022