Wyjaśniamy, czym jest ostroga piętowa i jak ją leczyć?

Silny ból w obrębie pięty, który utrudnia chodzenie, a nawet stanie? To może być ostroga piętowa! Nieleczona może powodować znaczne obniżenie sprawności, w niektórych przypadkach całkiem uniemożliwiając samodzielne poruszanie się. Na czym polega to schorzenie i jak pozbyć się ostrogi piętowej?

Czym jest ostroga piętowa?

Mianem ostrogi piętowej określa się narośl kostną pojawiającą się na kości piętowej w następstwie przewlekłego stanu zapalnego rozcięgna podeszwowego, czyli ścięgien będących kontynuacją m.in. ścięgna Achillesa. Struktura ta stabilizuje stopę podczas chodzenia i biegania oraz zapobiega spłaszczeniu łuku podłużnego stopy.

Ostroga kości piętowej pojawia się najczęściej na skutek przeciążenia przyczepu wspomnianych ścięgien w miejscu, w którym są one połączone z guzem piętowym, a także podrażnienia włókien nerwowych.

Nazwa schorzenia związana jest z tym, jak wygląda ostroga piętowa. Charakterystyczny, haczykowaty kształt widoczny jest np. na zdjęciach RTG.

Ostroga piętowa – przyczyny i powstawanie

Od czego robią się ostrogi na piętach? Choć odpowiedzialne za to są różne czynniki, łączy je jedno: ich wystąpienie prowadzi do powstania mikrourazów, jakimi są drobne naderwania włókien tworzących ścięgno. Z biegiem czasu drobinki kostne wbijają się w rozcięgno, powodując reakcję zapalną, a w konsekwencji – powstanie ostrogi.

Do najczęstszych przyczyn rozwoju choroby należą:

• nadwaga,
• stojąca praca,
• źle dopasowane obuwie (nie tylko na wysokich obcasach – u wielu osób pojawienie się ostrogi może być związane z noszeniem butów o całkiem płaskiej podeszwie, np. trampek, a także zbyt ciasnych modeli),
• przeciążenia związane z nadmiernym lub nieodpowiednim wysiłkiem fizycznym związanym z częstym „odbijaniem się” (siatkówka, tenis) oraz brakiem prawidłowej rozgrzewki,
• płaskostopie,
• nieleczone kontuzje w obrębie stawów skokowych i choroba zwyrodnieniowa stawów,
• wiek między 45. a 60. rokiem życia.

Zwiększone ryzyko zachorowania obserwuje się również u osób z niewydolnością układu krążenia.

Ostroga piętowa – objawy

Pierwszym objawem ostrogi piętowej jest zazwyczaj bolesność w obrębie pięty, związana z rozwijającym się stanem zapalnym. Początkowo odczuwalna jest przy długotrwałym staniu, chodzeniu boso lub po twardszym podłożu, a także po wysiłku związanym z obciążaniem kości piętowej. Typowym symptomem pozwalającym rozpoznać ostrogę piętową jest także ból pięty i wrażenie „ciągnięcia” przy unoszeniu palców stopy ku górze, gdy rozcięgno jest naciągane.

Z biegiem czasu natężenie dolegliwości staje się coraz większe; zaczynają się także pojawiać podczas spoczynku. Można także zaobserwować tkliwość pięty (ból przy ucisku), a także obrzęk i zaczerwienienie.

Choć to, jakie objawy ostrogi piętowej będą obecne u danego pacjenta zależy od szeregu czynników, dominującym symptomem zawsze będzie charakterystyczny ból. Pacjenci opisują go najczęściej jako piekący, punktowy lub pulsujący, w centralnej części pięty lub promieniujący na całą jej powierzchnię.

Leczenie ostrogi piętowej

Podobnie jak w przypadku większości chorób, z którymi mierzy się ortopedia to, jak leczyć ostrogę piętową zależy głównie od stopnia zaawansowania problemu. Początkowo wdrażane jest przede wszystkim leczenie zachowawcze, którego podstawą jest stosowanie leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych oraz fizykoterapia.

Do najczęściej stosowanych metod zachowawczych należą zabiegi z użyciem ultradźwięków, lasera, krioterapia i tzw. fala uderzeniowa. Konieczne jest również stosowanie odpowiednich podpiętek, wkładek lub specjalistycznego obuwia, co pozwala na zamortyzowanie wstrząsów przy chodzeniu i odciążenie stóp.

Zalecana w leczeniu ostrogi piętowej jest także fizjoterapia w postaci ćwiczeń mających na celu rozciągnięcie i uelastycznienie mięśni łydek oraz wzmocnienie łuków stopy. Trzeba jednak podkreślić, że metody te nie sprawią, że ostroga piętowa może zniknąć, ale pozwolą wyeliminować stan zapalny i dolegliwości bólowe.

Choć ostroga piętowa nie jest schorzeniem zagrażającym życiu, nieleczona może prowadzić do znacznego spadku jego jakości. Co więcej, pośrednio może ona stać się też przyczyną innych dolegliwości. Dzieje się tak dlatego, że odczuwając ból w obrębie pięty, chorzy zaczynają modyfikować sposób chodzenia. Próby uniknięcia dolegliwości sprawiają, że przemieszczają się oni w sposób nienaturalny, zaburzając tzw. łańcuch kinetyczny. To z kolei po pewnym czasie może prowadzić do zmian w obrębie nie tylko stóp, ale i kolan, stawów biodrowych, a w niektórych przypadkach również kręgosłupa. Owocuje to bólami kończyn dolnych i pleców, które początkowo trudno jest powiązać z pierwotnym schorzeniem. Dlatego tak ważne jest, by udać się do lekarza natychmiast po zaobserwowaniu pierwszych objawów sugerujących powstanie ostrogi piętowej. Leczenie tego schorzenia jest znacznie łatwiejsze w początkowym jego stadium; z kolei współpraca z ortopedą np. z gabinetu Vitabene zwiększa szanse na szybki powrót do pełni zdrowia.

Bibliografia:

1. J. Krawaczyńska, Ostroga piętowa czyli zapalenie rozcięgna podeszwowego – objawy i leczenie, Ortopedio.pl, dost. 20.09.2022;

2. K. Radlak, Zapalenie rozcięgna podeszwowego (ostroga piętowa), Portal Fizjoterapeuty, 13.11.2013, dost. 20.09.2022;