Zespół de Quervaina, czyli zapalenie pochewek ścięgnistych nadgarstka, jest drugim po zespole cieśni nadgarstka schorzeniem występującym w obrębie kończyny górnej. Choroba polega na rozwoju stanu zapalnego pochewek ścięgnistych mięśni pierwszego przedziału prostowników, zawierających ścięgna prostownika krótkiego oraz odwodziciela długiego kciuka. Czym objawia się ta choroba i na czym polega jej leczenie?
Spis treści
Czym jest zespół de Quervaina?
Zespół de Quervaina to choroba objawiająca się przede wszystkim bolesnością i ograniczeniem ruchomości kciuka. Dolegliwości pojawiają się wskutek zapalenia pochewki ścięgien pierwszego przedziału mięśni prostowników nadgarstka.
Pochewka ścięgien to otaczająca je struktura zbudowana z tkanki łącznej. Ma za zadanie chronić je przed tarciem o kości oraz inne ścięgna, pozwalając na ich prawidłowe funkcjonowanie. Jeśli w obrębie pochewki rozwinie się stan zapalny, przestrzeń, w której przesuwają się ścięgna, ulega znacznemu ograniczeniu, prowadząc do ich ucisku.
Proces zapalny z czasem skutkuje również zmniejszeniem ilości produkowanego przez pochewki ścięgien płynu poślizgowego, co dodatkowo utrudnia przesuwanie się struktur znajdujących się w ich wnętrzu.
Od czego robi się zapalenie pochewek ścięgnistych?
Główną przyczyną zespołu de Quervaina są powtarzające się przeciążenia ścięgien mięśni kciuka. Najczęściej dochodzi do nich poprzez długotrwałe wykonywanie czynności związanych z częstym prostowaniem i odwodzeniem kciuków. Powstające w ten sposób mikrourazy kumulują się, prowadząc do rozwoju stanu zapalnego i związanych z nim dolegliwości.
Zapalenie pochewek ścięgnistych nadgarstka najczęściej występuje u osób wykonujących prace związane z niewielkimi, powtarzalnymi ruchami kciuków. Zespół de Quervaina bywa potocznie nazywany także “bolącym kciukiem matki”. Stosunkowo często pojawia się bowiem u młodych rodziców na skutek częstego podnoszenia dzieci i podtrzymywania głowy np. podczas karmienia, co prowadzi do przeciążania kciuków. Wiąże się to także ze zmianami hormonalnymi w okresie ciąży i laktacji, które dodatkowo zwiększają ryzyko tej choroby.
Na rozwój zapalenia pochewek ścięgnistych nadgarstków szczególnie narażone są także osoby borykające się z cukrzycą oraz schorzeniami reumatycznymi.
Zespół de Quervaina – objawy
Objawy zespołu de Quervaina rozwijają się stopniowo – w rzadkich przypadkach pojawiają się nagle. Należą do nich:
- ból u podstawy kciuka, nasilający się przy poruszaniu. Początkowo występuje okresowo, po większych przeciążeniach. Z czasem nasila się i jest obecny coraz częściej,
- trudności w poruszaniu kciukiem, ściskaniu i utrzymywaniu przedmiotów w ręku,
- uczucie “przeskakiwania” i “chrupanie” podczas poruszania kciukiem,
- obrzęk nadgarstka w pobliżu kciuka,
- dodatni objaw Finkelsteina: ból nadgarstka w okolicy promieniowej, odczuwany przy zgięciu palców w pięść oraz odgięciu nadgarstka w stronę łokcia.
Diagnostyka
Aby postawić rozpoznanie zespołu de Quervaina, lekarz przeprowadza dokładny wywiad oraz badanie fizykalne. W jego trakcie oceniane jest umiejscowienie dolegliwości bólowych i ich nasilenie, a także obrzęk i zakres ruchów kciuka. Wykonywane są także testy ortopedyczne, pozwalające wykryć m.in. wspomniany objaw Finkelsteina.
Diagnostyka w przychodni ortopedycznej Vitabene obejmuje także badania obrazowe. Dzięki wykonaniu zdjęcia RTG można wykryć inne problemy powodujące podobne objawy, np. złamania kości lub zmiany zwyrodnieniowe. Z kolei w ocenie tkanek miękkich pomocne jest badanie USG.
Jak leczyć zapalenie pochewek ścięgien nadgarstka?
To, jak wyleczyć zapalenie pochewki, zależy przede wszystkim od stopnia zaawansowania choroby oraz tego, jak długo trwa zapalenie ścięgien. Na początkowych etapach, gdy stan zapalny nie jest bardzo rozwinięty, leczenie zespołu de Quervaina opiera się przede wszystkim na farmakoterapii i fizjoterapii. Stosuje się także metody wspomagające, takie jak zimne okłady czy unieruchomienie ręki przy pomocy ortezy.
Jeśli metody zachowawcze okażą się nieskuteczne lub objawy są bardzo nasilone, stosuje się zastrzyki z glikokortykosteroidów zmniejszających stan zapalny.
W bardzo zaawansowanym stadium choroby lub w przypadku nieskuteczności mniej inwazyjnych metod stosuje się leczenie operacyjne. W przypadku zespołu de Quervaina zabieg polega na odbarczeniu, czyli nacięciu pochewki ścięgna, co poszerza przestrzeń, w której przesuwają się znajdujące w jej wnętrzu struktury.
Niezależnie od wybranej przez lekarza metody leczenia zespołu de Quervaina kluczowa jest zmiana nawyków i modyfikacja wykonywanych na co dzień czynności w taki sposób, by nie dopuszczać do ponownych przeciążeń kciuka. Tylko wówczas można skutecznie zapobiec nawrotowi choroby. Jednocześnie terapia jest stosunkowo prosta, a rokowania – dobre, nawet w przypadku znacznego stopnia zaawansowania problemu.
W Vitabene w Warszawie stosujemy zarówno leczenie zachowawcze, jak i operacyjne. Wykonywane w znieczuleniu miejscowym zabiegi są krótkie. Przeprowadzają je doświadczeni specjaliści z zakresu ortopedii, dzięki czemu są zarówno skuteczne, jak i bezpieczne. Zachęcamy do kontaktu i wizyty w naszej przychodni chirurgii ręki.
Źródła:
- Lek. K. Stępień, Choroba de Quervaina (Zespół de Quervaina) – przyczyny, objawy, leczenie, Mp.pl, 19.10.2022, dost. 25.04.2023
- R. Czepułkowski, kons. meryt. dr n. med. J. Stefaniak, Choroba De Quervaina, Rehasport.pl, 29.03.2020, dost. 25.04.2023
- E. Bednarczyk, Rehabilitacja w zespole de Quervaina, Praktyczna Fizjoterapia, 23.07.2020, dost. 25.04.2023
