Zespół rowka nerwu łokciowego (znany także jako zespół kanału nerwu łokciowego) to schorzenie z grupy neuropatii uciskowych. Oznacza to, że w jego przebiegu dochodzi do uszkodzenia nerwu spowodowanego uciskiem. W tym przypadku dochodzi do uszkodzenia nerwu łokciowego w rowku – naturalnej strukturze anatomicznej, w której nerw przebiega w pobliżu kości oraz więzadeł. Jakie są przyczyny schorzenia, a także jakie objawy zespół rowka łokciowego daje?

Jak dochodzi do uszkodzenia nerwu łokciowego?

Aby wyjaśnić, jak dochodzi do uszkodzenia nerwu łokciowego, należy zwrócić uwagę na jego funkcje oraz położenie wśród innych struktur anatomicznych. Odpowiedzialny jest on za przewodzenie impulsów czuciowych z bocznej okolicy dłoni oraz palca serdecznego i małego. Dzięki niemu okolica ta jest także unerwiona ruchowo. Biegnie on od splotu ramiennego, ramieniem w sąsiedztwie tętnicy ramiennej, a następnie przez rowek łokciowy; jest to znajdująca się tuż pod skórą bruzda na tylnej powierzchni nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej. To naturalne przewężenie jest miejscem, w którym łatwo może dojść do jego uciśnięcia. Najczęstszymi przyczynami uszkodzenia rowka nerwu łokciowego są:

• urazy,
• stany zapalne,
• zmiany zwyrodnieniowe,
• wrodzona koślawość łokcia,
• wrodzone podwichnięcie stawu łokciowego,
• częste, powtarzalne ruchy zginania i prostowania kończyny lub utrzymywanie jej w przewlekłym zgięciu.

Zespół kanału nerwu łokciowego – objawy

Uszkodzenie rowka nerwu łokciowego to najczęściej występująca (po zespole cieśni nadgarstka) neuropatia uciskowa. Pojawia się zazwyczaj u osób dorosłych, najczęściej u mężczyzn.

To, jakie są objawy uszkodzenia nerwu łokciowego, zależy przede wszystkim od stopnia nasilenia problemu. Do podstawowych symptomów należą różne nieprzyjemne doznania czuciowe, takie jak mrowienie, pieczenie i drętwienie w obrębie małego oraz serdecznego palca. Wiele osób uskarża się także na bóle w okolicy stawu łokciowego, które szczególnie nasilają się w nocy.

W dalszym przebiegu uszkodzenia rowka nerwu łokciowego można zauważyć osłabienie części mięśni ręki, co prowadzi do zaburzeń ruchomości nadgarstków i palców. W najbardziej zaawansowanym stadium choroby dochodzi do zaników mięśniowych.

Co robić, gdy pojawią się symptomy uszkodzenia rowka nerwu łokciowego?

W przypadku zaobserwowaniu wszystkich lub części spośród wymienionych wyżej objawów, należy koniecznie udać się do lekarza. Może być to lekarz rodzinny lub – jeśli ma się taką możliwość – specjalista neurolog, który przeprowadzi odpowiednie badania. Jeżeli stan pacjenta wymaga interwencji zabiegowej, może być on skierowany do poradni ortopedycznej lub neurochirurgicznej.

Uszkodzenie nerwu łokciowego w rowku jest diagnozowane na podstawie:

• szczegółowego wywiadu, obejmującego okoliczności pojawienia się dolegliwości oraz zebranie informacji o urazach, chorobach oraz pracy wykonywanej przez pacjenta,
• oceny siły mięśni oraz czucia w obrębie kończyny górnej, zwłaszcza ręki,
• oceny ruchomości stawu łokciowego oraz ewentualnej bolesności dotykowej tego obszaru,
• badania przewodzenia impulsów w nerwie łokciowym (elektromiografia, elektroneurografia).

Zespół rowka nerwu łokciowego – leczenie w gabinecie Vitabene

W niezbyt zaawansowanych przypadkach schorzenia wystarczającym postępowaniem może być leczenie zachowawcze. Opiera się ono na odpowiedniej rehabilitacji, połączonej z leczeniem farmakologicznym z użyciem m.in. glikokortykosteroidów. W wielu przypadkach występuje jednak konieczność leczenia zabiegowego, polegającego na uwolnieniu nerwu łokciowego z ucisku. O ile nie nastąpiła znaczna degeneracja nerwu lub inne nieodwracalne zmiany w jego obrębie, możliwe jest całkowite wyleczenie.

Warto jednak zwrócić uwagę, że powrót funkcji nerwu nie następuje od razu. Dlatego podczas leczenia zespołu rowka nerwu łokciowego zwolnienie lekarskie może być koniecznością, szczególnie jeśli wykonywana przez pacjenta praca wiąże się z obciążeniem dla łokci. Regeneracja wszystkich struktur może trwać nawet kilka miesięcy.

W procesie leczenia schorzenia bardzo ważną funkcję pełni rehabilitacja. Dzięki wykonywaniu odpowiednio dobranych ćwiczeń oraz zabiegów możliwe jest przywrócenie sprawności ręki oraz prawidłowej siły mięśniowej. Istotne jest także zapobieganie wystąpieniu choroby w przyszłości. W tym celu pacjent musi zwrócić uwagę na zmianę codziennych przyzwyczajeń: unikać opierania się na łokciach lub utrzymywania kończyny w zgięciu przez dłuższy czas. U niektórych osób konieczna może się okazać modyfikacja lub nawet zmiana wykonywanej pracy.

Bibliografia:

1. A. Igielska-Bela, B. Baczkowski, Zespół rowka nerwu łokciowego – ewolucja technik leczenia operacyjnego, Ann. Acad. Med. Gedan. 2016 46, 81-86
2. B. Pełczewska, Zespół rowka nerwu łokciowego (zespół kanału łokciowego) – przyczyny, objawy, leczenie, Wylecz.to, 17.03.2014; aktualizacja: 29.11.2017, dostęp: 24.06.2022

3. Lek. med. K. Bartoszek, Zespół kanału nerwu łokciowego, Medycyna Praktyczna dla pacjentów, 31.08.2016, dostęp: 24.06.2022