Cystoskopia stanowi jedno z podstawowych badań wykonywanych przez urologów. Jest małoinwazyjne, a przy tym pozwala szybko ocenić stan układu moczowego. W trakcie badania możliwe jest też pobranie próbek tkanek, a także przeprowadzenie niektórych procedur leczniczych. W jakich przypadkach należy wykonać cystoskopię i jakie objawy mogą świadczyć o rozwoju choroby układu moczowego?
Na czym polega cystoskopia?
Cystoskopia jest badaniem endoskopowym, które pozwala na wykrycie różnego typu chorób układu moczowego. Wykonuje się je przy pomocy cystoskopu giętkiego – dawniej wykonywano ten zabieg przy pomocy cystoskopu sztywnego – urządzenia przypominającego rurkę, które jest wprowadzane do cewki moczowej. Cystoskop giętki jest wyposażony w światłowód na końcu umieszczona jest optyka, czyli system wizyjny, przekazujący obraz na ekran monitora, a także różne narzędzia.
Na czym polega uretrocystoskopia? Przede wszystkim na obejrzeniu przez lekarza cewki moczowej oraz wnętrza pęcherza. Specjalista poszukuje wówczas zmian, które mogą odpowiadać za pojawienie się objawów choroby układu moczowego. Możliwe jest także pobranie wycinków tkanek, a także przeprowadzenie takich zabiegów jak usunięcie kamienia.
Wyróżnia się dwa rodzaje badania cystoskopowego, tzw. sztywne oraz giętkie. W tym pierwszym urządzenie wprowadzane do cewki moczowej ma postać twardej, metalowej rurki. Zabieg może być dość bolesny; wiąże się też z ryzykiem powikłań.
Z kolei cystoskopia giętka wykonywana w gabinecie Vitabene przeprowadzana jest z wykorzystaniem giętkiego i cienkiego przewodu. Jest praktycznie bezbolesna; stosujemy jedynie znieczulenie miejscowe w postaci jałowego żelu z lidokainą. Pacjenci w trakcie badania najczęściej zgłaszają uczucie podobne do parcia na mocz.
Jakie są wskazania do wykonania cystoskopii?
Istnieją liczne wskazania do wykonania cystoskopii. Badanie to może wykazać:
- choroby układu moczowego (pęcherza, cewki moczowej), które nie ustępują mimo leczenia,
- infekcje i objawy podrażnienia dróg moczowych,
- kamicę moczową,
- wady rozwojowe w obrębie układu moczowego,
- guzy w obrębie cewki moczowej lub pęcherza moczowego,
- symptomy świadczące o gruźlicy układu moczowego,
- zwężenie cewki moczowej.
- podrażnienia i urazy dróg moczowych po zabiegach chirurgicznych w obrębie miednicy.
Warto jednak wiedzieć, w jakich przypadkach należy wykonać cystoskopię. Zazwyczaj urolog zleca ją w przypadku wystąpienia takich objawów jak:
- krwiomocz,
- cykliczne, nawracające infekcje dróg moczowych,
- występowanie przetoki moczowej,
- problemy z oddawaniem moczu.
Cystoskopia bywa też wykonywana w celu podania kontrastu bezpośrednio do pęcherza moczowego. Pozwala to poprawić dokładność badań obrazowych takich jak MRI czy RTG.
W jakich chorobach należy wykonać cystoskopię?
Diagnostyka chorób układu moczowego to tylko jedno z zastosowań cystoskopii. Przy pomocy cystoskopu można wprowadzić do cewki i pęcherza różne narzędzia, a co za tym idzie – przeprowadzić niektóre zabiegi.
Cystoskopia wykorzystywana jest jako metoda pozwalająca na kruszenie kamieni znajdujących się w pęcherzu moczowym, a co za tym idzie – ich mało inwazyjne usunięcie. Przy pomocy cystoskopu usuwa się również metodą endoskopową guzy pęcherza moczowego.
Cystoskopia – przeciwwskazania
Nie u każdego pacjenta można wykonać cystoskopię. Zabieg ten jest dość inwazyjny, dlatego istnieją konkretne przeciwwskazania do jego przeprowadzenia. Należą do nich między innymi:
- ostre zapalenie pęcherza,
- zapalenie lub znaczne powiększenie gruczołu krokowego,
- zwężenie cewki moczowej (choć często wykrywane jest ono w trakcie próby przeprowadzenia badania),
- uszkodzenie pęcherza moczowego, na przykład na skutek urazu,
- miesiączka (na badanie należy zgłosić się po jej zakończeniu).
Warto podkreślić, że cystoskopia może być wykonywana w trakcie ciąży. Wzajemne położenie pęcherza moczowego i macicy sprawia, że badanie to nie wiąże się z ryzykiem dla płodu.
Czy do cystoskopii trzeba się przygotowywać?
Badanie cystoskopowe nie wymaga od pacjenta żadnego specjalnego przygotowania. Zaleca się jedynie dbałość o higienę osobistą, ze szczególnym uwzględnieniem okolic cewki moczowej. Bezpośrednio przed badaniem należy także oddać mocz.
W gabinecie Vitabene wykonanie cystoskopii poprzedzone jest konsultacją ze specjalistą urologiem. Dzięki temu można określić, czy badanie to jest faktycznie niezbędne, a także wykluczyć ewentualne przeciwwskazania. Lekarz może zlecić także wykonanie dodatkowych badań, takich jak posiew moczu i jego badanie ogólne, o ile pacjent nie posiada ich aktualnych wyników.
Bibliografia:
- Lek. D. Lisiecki, Cystoskopia – jak wygląda, wskazania i powikłania, 16.03.2015, Wylecz.to, dost. 31.12.2022
- Cystoskopia – wskazania, cena, przebieg badania. Jakie mogą być powikłania?, kons.meryt. lek. A. Witkowska, Medonet.pl, dost. 31.12.2022;
-
Ślagowska, kons. meryt. dr n. med. W. Dyś, Cystoskopia – co to za badanie? Wskazania, przygotowanie, cena, HeyDoc.pl, 21.10.2022, dost. 31.12.2022,
