Ganglion, nazywany także torbielą galaretowatą, to zmiana mająca postać niewielkiego guzka wypełnionego gęstym płynem. Najczęściej występuje w obrębie nadgarstków i stóp. Może jednak pojawić się również na palcach. Choć nie jest to zmiana o charakterze złośliwym, nie należy jej bagatelizować. Nieleczone torbiele palców mogą skutkować poważnymi powikłaniami; dlatego konieczne jest szybkie podjęcie leczenia.
Spis treści
Czy torbiel galaretowata może być na palcu?
Ganglion przypomina niewielki, zazwyczaj miękki guzek. Powstaje na skutek uwypuklenia torebki stawowej lub pochewki ścięgna, spowodowanego nadmierną ilością płynu stawowego. Zmiany tego typu najczęściej obserwowane są na nadgarstkach i stopach, ale mogą pojawiać się również na palcach. Pojawiają się w wyniku nadmiernego obciążenia stawu; sprzyja temu obecność zmian degeneracyjnych tkanki łącznej, utrudniające lub uniemożliwiające odprowadzanie nadmiaru mazi stawowej.
Torbiele galaretowate (gangliony) palców w większości przypadków są nie większe od ziarnka grochu; z biegiem czasu jednak powiększają się i mogą osiągać średnicę nawet kilku centymetrów. Torbiele galaretowate na palcach dłoni zwykle nie prowokują żadnych dolegliwości; w niektórych przypadkach może im jednak towarzyszyć ból i dyskomfort.
Torbiel galaretowata palca – przyczyny
Pojawienie się charakterystycznego guzka w okolicy stawu spowodowane jest nadprodukcją płynu stawowego. Substancja ta jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania stawu – zapewnia bowiem odpowiedni poślizg, zapobiegając tarciu o siebie powierzchni stawowych kości.
Powtarzające się mikrourazy mogą prowadzić do powstawania zmian degeneracyjnych w obrębie tkanki łącznej. Efektem towarzyszącego im stanu zapalnego jest nadmierna produkcja płynu stawowego, co powoduje wzrost ciśnienia wewnątrz torebki stawowej. Wówczas dochodzi do jej rozciągnięcia i wytworzenia zachyłka, w którym płyn jest magazynowany. Zmiany w tkance łącznej mogą skutkować również powstawaniem zastawek, które uniemożliwiają odpływ płynu, przez co torbiel palca nie może zaniknąć samoistnie.
Powodujące powstanie zmiany na palcu mikrourazy są wynikiem przeciążenia stawu, spowodowanego m.in.:
- urazami w obrębie stawu,
- zapaleniem torebki stawowej,
- zapaleniem ścięgien w obrębie nadgarstka lub palców,
- aktywnością fizyczną powodującą nadmierne obciążenie stawów palców,
- wykonywaniem przez długi czas powtarzalnych, drobnych ruchów, np. podczas pisania na klawiaturze lub operowania drobnymi przedmiotami.
Gangliony palców najczęściej występują u kobiet między 20. a 40. rokiem życia. Problem ten dotyka również osoby wykonujące prace manualne oraz sportowców (np. tenisistów, siatkarzy, gimnastyków). Istotnymi czynnikami ryzyka są również:
- przebyte urazy,
- zabiegi operacyjne w obrębie ręki i palców,
- wady stawów, np. wiotkość torebkowo-więzadłowa.
Czytaj także: Jak powstaje ganglion ręki?
Ganglion palca – objawy
Torbiel galaretowata palców mają różną twardość i zazwyczaj gładką powierzchnię; przesuwają się podczas ruchu lub pod naciskiem. Skóra nad nimi jest rozciągnięta i cienka. Mogą im towarzyszyć następujące dolegliwości:
- nadmierna wrażliwość na dotyk w okolicy pojawienia się zmiany,
- ból w trakcie poruszania palcami lub pocierania zmiany,
- ograniczenie ruchomości palców,
- symptomy wskazujące na obecność stanu zapalnego,
- zaburzenia czucia spowodowane uciskiem torbieli na nerw.
Charakterystyczny wygląd zmiany zazwyczaj pozwala łatwo rozpoznać, co to jest. Torbiel galaretowata na palcu może być jednak mylony m.in. z nerwiakami lub guzkami pojawiającymi się w przebiegu zapalenia stawów. Różnicowanie może wymagać wykonania dodatkowych badań, takich jak RTG ręki czy USG.
Jak usunąć torbiel galaretowatą z palca?
Gangliony to torbiele o łagodnym charakterze, które nawet po długim czasie nie wykazują tendencji do nowotworzenia. Zdarza się też, że samoistnie się wchłaniają po wyeliminowaniu przyczyny ich powstawania. Mimo to każda zmiana tego typu powinna być zbadana przez lekarza.
To, jak leczyć torbiel galaretowatą na palcu, zależy przede wszystkim od wielkości i umiejscowienia zmiany, a także od towarzyszących mu dolegliwości. W pierwszej kolejności stosuje się metody zachowawcze, takie jak stosowanie leków przeciwzapalnych czy unieruchomienie palca przy pomocy ortezy. Jeśli nie przyniosą one efektów, można wykonać nakłucie i opróżnienie torbieli, a następnie miejscowe podanie kortykosteroidów. Zabieg ten wykonuje się pod kontrolą ultrasonografu.
Największą skuteczność ma jednak operacyjne usuwanie ganglionów. Leczenie chirurgiczne jest wskazane zwłaszcza wtedy, gdy guzek uciska sąsiadujące tkanki, powodując ból. Jest konieczne również w przypadku podejrzenia, że zmiana może nie być ganglionem, a np. nowotworem. Zdarza się, że jej pojawieniu towarzyszy uszkodzenie innych tkanek, np. więzadeł; oprócz jego usunięcia można wówczas wykonać ich rekonstrukcję.
Zabieg jest bardzo prosty i obarczony minimalnym ryzykiem powikłań. Rokowania są bardzo dobre – zazwyczaj pacjenci szybko wracają do pełnej sprawności. Ze względu na ich umiejscowienie, torbiele na palcach muszą być jednak usuwane przez doświadczonego specjalistę.
Vitabene to poradnia chirurgii ręki w Warszawie specjalizująca się w diagnozowaniu i leczeniu tego typu zmian. Wykonujemy nie tylko zabiegi chirurgiczne – oferujemy również szeroki wachlarz metod leczenia zachowawczego. Zapewniamy kompleksową diagnostykę oraz indywidualne podejście do każdego pacjenta. Zapraszamy do kontaktu i wizyty w naszej poradni.
