Gronkowiec skórny (Staphylococcus epidermidis) jest bakterią, która powszechnie występuje na skórze i błonach śluzowych jamy ustnej oraz dróg moczowo-płciowych. Zdarza się jednak, że jej obecność prowadzi do zakażeń, których powikłania mogą być bardzo poważne. Jak wygląda zakażenie skóry gronkowcem? Jakie są przyczyny infekcji i sposoby ich leczenia?
Spis treści
Gronkowiec skórny – jak dochodzi do zakażeń?
Gronkowiec skóry to jedna z bakterii, które w normalnych warunkach są częścią normalnej flory bakteryjnej człowieka. Jest obecny na skórze, rzadziej na błonach śluzowych. U zdrowych osób zazwyczaj nie wywołuje objawów chorobowych. Jednak u pacjentów, których układ odpornościowy nie funkcjonuje właściwie, może być przyczyną infekcji.
Zakażenie skóry gronkowcem przeważnie ma miejsce na skutek pobytu w szpitalu. Najczęściej dotyka pacjentów z cewnikami, drenami lub implantami chirurgicznymi. Na przedmiotach tych powstawać mogą biofilmy składające się m.in. z bakterii.
Biofilm wytwarza ochronne związki, które chronią bakterie przed układem odpornościowym gospodarza (człowieka). Oprócz tego drobnoustroje wydzielają substancje takie jak toksyna peptydowa PCM, które powodują reakcję ze strony układu odpornościowego.
Gronkowiec skórny – objawy zakażenia
Gronkowiec skórny u dzieci oraz u dorosłych wywołuje podobne, bardzo zróżnicowane symptomy, obejmujące przede wszystkim skórę. To, jak wygląda gronkowiec na skórze, zależy przede wszystkim od wrót zakażenia – inaczej bowiem będzie wyglądać infekcja, spowodowana przez założony wenflon, a inaczej w przypadku zakażenia rany.
W przypadku zakażenia gronkowcem skórnym objawy to wspomniane już czyraki, ropnie, jęczmienie, liszajec, wykwity zlokalizowane pod skórą i zapalenie mieszków włosowych. Jeżeli infekcja rozwinie się w obrębie dłoni lub paznokci, może rozwinąć się zanokcica lub zastrzał. Zdarza się, że miejsce dotknięte infekcją jest bolesne. Niektórzy pacjenci skarżą się dodatkowo na gorączkę oraz uczucie ogólnego osłabienia.
W przypadku zakażenia gronkowcem objawy mogą obejmować też infekcje, zagrażające zdrowiu lub życiu:
- zakażenia ran objawiające się bólem, obrzękiem oraz wyraźnym zaczerwienieniem,
- zapalenie otrzewnej,
- zapalenie kości i szpiku kostnego,
- zapalenie płuc,
- zapalenie wsierdzia.
Co ważne, nie tylko gronkowce na skórze mogą nie dawać żadnych objawów. Zdarza się, że bakteria przedostaje się w głąb organizmu, gdzie przez pewien czas namnaża się nie będąc „zauważaną” przez układ odpornościowy. Ogniska zapalne pojawiają się dopiero wtedy, gdy będzie on z jakiegoś powodu osłabiony. Taka sytuacja może prowadzić do powstania przewlekłych, trudnych do wyleczenia stanów zapalnych.
Gronkowiec skórny – diagnostyka zakażeń
Nieswoiste objawy infekcji sprawiają, że to, jak rozpoznać gronkowca na skórze bywa trudnym zadaniem. W przypadku podejrzenia obecności bakterii konieczne jest przeprowadzenie badań mających je potwierdzić lub wykluczyć. W tym celu powinno się wykonać dwa posiewy krwi – zarówno z żyły obwodowej, jak i z miejsca infekcji. Pozwala to na uzyskanie najbardziej wiarygodnych wyników badania. Często występuje także konieczność wykonania badań moczu oraz wymazów z nosa i gardła. Dzięki temu możliwe jest wdrożenie odpowiedniej antybiotykoterapii.
W sytuacji, w której obraz kliniczny sugeruje, że doszło do rozwoju zapalenia wsierdzia, oprócz posiewów krwi konieczne jest także wykonanie echokardiogramu (echa serca).
Czy gronkowiec skórny jest zaraźliwy?
Gronkowiec skórny jest zaraźliwy. Do zakażenia najczęściej dochodzi poprzez niewielkie zranienia, drogą kropelkową, spożycie produktu, w którym znajduje się bakteria (na przykład przez picie z jednego kubka z osobą zakażoną) lub przez kontakty seksualne.
W przypadku gronkowca skórnego przyczyną zakażenia mogą być zwyczajne, codzienne aktywności. Nosicielem bakterii można stać się również na skutek dotykania przedmiotów należących do osoby, na której skórze się ona znajduje. Bardzo częstym miejscem zakażeń są baseny oraz kąpieliska.
Gronkowiec skórny – leczenie
Wielu pacjentów szukających pomocy medycznej pyta, czy da się wyleczyć gronkowca na skórze. Należy przy tym wskazać, że każda postać infekcji tą bakterią musi być leczona antybiotykami. Niestety wykazuje ona odporność na wiele z nich. Dlatego leczenie często trwa stosunkowo długo, a poszczególne preparaty są często zmieniane i dobierane na nowo. W wielu przypadkach leczenie gronkowca musi odbywać się w szpitalu.
W sytuacji, w której zakażenie przybrało formę czyraków lub innych problemów skórnych, w klinice Vitabene stosujemy leczenie chirurgiczne, polegające na nacięciu i oczyszczeniu zmiany. Pozwala to na usunięcie treści ropnej i złagodzenie odczuwanych przez pacjenta dolegliwości. Oprócz tego pacjentom podawane są antybiotyki, często w postaci aplikowanych miejscowo maści, co pozwala na skuteczne wyleczenie zakażenia.
Bibliografia:
- B. Nowakowicz – Dębek, Epidemiologia wielolekoopornych szczepów Staphylococcus aureus, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, 2016 r;
- C. Vuong, M. Otto, Staphylococcus epidermidis infections, ‘Microbes and Infection’ 4/2002, s. 481-489;
-
M. Stasiak, J. Lasek, Z. Witkowski, W. Marks, K. Gołąbek, Zakażenia skóry i tkanek miękkich – złożony i aktualny problem diagnostyczny i terapeutyczny lekarza każdej specjalności medycznej, Katedra i Klinika Chirurgii Urazowej GUMed, ViaMedica 2012;