Załupek jako powikłanie stulejki – przyczyny, objawy i leczenie

Załupek należy do powikłań stulejki. Jest groźną dolegliwością, która wymaga pilnej interwencji medycznej. Występuje stosunkowo rzadko – najczęściej u dzieci oraz mężczyzn w starszym wieku. Na czym polega załupek i dlaczego jest tak niebezpieczny? Co robić w przypadku wystąpienia tej przypadłości?

Czym jest załupek?

Występujący stosunkowo rzadko u dorosłych załupek to powikłanie stulejki, czyli zwężenia napletka, utrudniającego jego odprowadzenie. Jeśli mimo tego napletek zostanie zsunięty poza żołądź prącia, może dojść do obrzęku tych struktur. Zbyt ciasny napletek może zaklinować się w rowku za żołędzią. Powoduje to ucisk, który utrudnia odpływ krwi z napletka i żołędzi.

Czytaj także: Jak wygląda stulejka i co to jest? Jakie są objawy oraz przyczyny stulejki?

Od czego robi się załupek?

Załupek u dorosłych najczęściej występuje na skutek zsunięcia napletka poza żołądź, a następnie pozostawienia go w tym miejscu bez ponownego nasunięcia. Najczęściej dochodzi do tego:

• podczas masturbacji lub kontaktów seksualnych, gdy napletek zostanie przypadkowo lub celowo zsunięty podczas wzwodu,
• w trakcie zabiegów medycznych – najczęściej podczas cewnikowania lub przygotowania do badania przez urologa, gdy napletek jest odsuwany w celu odsłonięcia ujścia cewki moczowej,
• na skutek zabiegów higienicznych, gdy próbuje się “na siłę” odsunąć napletek,
• w efekcie różnego rodzaju manipulacji w obrębie żołędzi – w przypadku dorosłych dotyczy to przede wszystkim osób z niepełnosprawnością intelektualną lub chorobami, w których dochodzi do zaburzeń świadomości,

Załupek jako powikłanie po stulejce występuje najczęściej u osób borykających się z przewlekłymi stanami zapalnymi żołędzi u napletka, np. u pacjentów z cukrzycą.

Załupek – objawy

Objawy załupka obejmują przede wszystkim:

• obrzęk oraz ból napletka i odsłoniętej żołędzi, często bardzo duży,
• częściowe lub całkowite zasinienie żołędzi – w zaawansowanych przypadkach może przybrać czarny kolor, świadczący o ciężkim niedokrwieniu, a nawet martwicy tkanek,
• trudności z oddawaniem moczu,
• ból przy oddawaniu moczu,
• silny ból całego członka i moszny oraz w obrębie krocza.

Czy załupek jest groźny?

Jeśli interwencja lekarska zostanie podjęta w krótkim czasie od zauważenia pierwszych objawów załupka, stan ten jest całkowicie wyleczalny. Ponowne nasunięcie napletka na żołądź powoduje szybkie ustąpienie dolegliwości.

Zdarza się jednak, że osoby, które nie wiedzą, jak wygląda załupek i jak należy postępować w przypadku jego wystąpienia, zgłaszają się do lekarza zbyt późno. Jeśli w efekcie dojdzie do martwicy żołędzi bądź napletka, konieczna może być amputacja tych struktur.

Jeśli postępowanie zachowawcze okaże się skuteczne, niezbędne jest leczenie stulejki. Zwalczenie problemu zwężenia napletka pozwala całkowicie wyeliminować ryzyko nawrotu tej dolegliwości. Załupek po zabiegu stulejki nie występuje.

Czytaj także: Czy da się wyleczyć stulejkę bez operacji?

Załupek – leczenie

W przypadku wystąpienia załupka należy przede wszystkim podjąć próbę przywrócenia napletka do jego prawidłowego położenia. Jest to możliwe, gdy obrzęk nie jest zbyt duży, a dolegliwości bólowe mają niewielkie nasilenie. Należy przy tym pamiętać o zachowaniu higieny (dokładnym umyciu rąk) i zastosowaniu środka poślizgowego, np. lubrykantu lub oliwki do ciała. Nie zawsze jednak samodzielna próba zsunięcia napletka wystarczy, by wyeliminować załupek. Co robić w takiej sytuacji?

Podstawą leczenia załupka jest pilna wizyta u lekarza. Jest ona konieczna również wtedy, gdy podczas ściągania napletka występuje silny ból, a także przy wystąpieniu objawów niedokrwienia lub stanu zapalnego. W takim przypadku najlepiej jest zgłosić się na najbliższy SOR. Zachęcamy również do wizyty w przychodni wielospecjalistycznej Vitabene. Trzeba pamiętać, że im dłużej zwleka się z wizytą, tym większe jest ryzyko trwałych powikłań.

W trakcie leczenia dąży się przede wszystkim do zmniejszenia obrzęku, dzięki czemu możliwe będzie ponowne nasunięcie napletka na żołądź. Stosuje się przede wszystkim:

• zimne okłady (wykonując je w warunkach domowych, należy pamiętać, by nigdy nie stosować lodu bezpośrednio na skórę),
• uciskanie i masowanie żołędzi wspomagające odprowadzanie krwi,
• działające miejscowo preparaty przeciwobrzękowe,
• środki przeciwbólowe (np. w postaci żelu lub maści),
• w niektórych przypadkach konieczne może być nakłuwanie napletka, pozwalające na uwolnienie zalegającego płynu i zmniejszenie obrzęku.

Jeśli napletek jest bardzo ciasny, można wykonać chirurgiczne nacięcie napletka. Załupek po zabiegu stulejki całkowicie ustępuje; nie ma także ryzyka nawrotów problemu dzięki wyeliminowaniu jego przyczyny.

Jak uniknąć załupka?

Wiedząc, co to jest załupek, można mu skutecznie zapobiegać. Dotyczy to szczególnie osób borykających się ze stulejką. Przede wszystkim należy:

• unikać zsuwania ciasnego napletka “na siłę”. Jeśli jego swobodne odprowadzenie jest niemożliwe, wskazane jest leczenie zwężenia,
• zawsze przywracać napletek do normalnego położenia po jego odsunięciu,
• dbać o higienę, w tym codzienne mycie żołędzi wodą lub łagodnym środkiem myjącym (np. preparatem do higieny intymnej dla mężczyzn),
• unikać stosowania substancji drażniących (np. korzystania z prezerwatyw lub lubrykantów o działaniu rozgrzewającym),
• korzystać z prezerwatyw (szczególnie w przypadku kontaktów o zwiększonym ryzyku).

Załupek nie występuje u osób z usuniętym napletkiem. Dlatego warto wykonać ten zabieg, jeśli są ku temu wskazania medyczne. W przychodni Vitabene przeprowadzamy zarówno skutecznie zapobiegające załupkowi operacje stulejki, jak i procedury pozwalające na wyeliminowanie już występującego problemu. Zapraszamy do kontaktu i wizyty u naszych specjalistów.

Źródła:

1. Dr n. med. Robert Drabczyk, Załupek, Mp.pl, 19.07.2017, dost. 25.04.2023

2. M. Raban, A. Żak, J. Litak, R. Smoliński, A. Budny, M. Turska. Phimosis – physiology vs pathology, Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(7):605–613, dost. 25.04.2023