Zwyrodnienie stawu kolanowego – objawy i przyczyny

Zwyrodnienie stawu kolanowego to jedna z najczęstszych postaci choroby zwyrodnieniowej stawów. Jej początkowe stadium, które może być zaobserwowane dzięki badaniom obrazowym, dotyka nawet ponad jednej czwartej osób w wieku powyżej 45 lat. Z wiekiem częstotliwość jej występowania zdecydowanie się zwiększa. W przypadku zwyrodnienia stawu kolanowego objawy zauważa u siebie nawet blisko 40% osób powyżej 80. roku życia. Jakie są przyczyny tej choroby i jakie są jej symptomy? Czy zwyrodnienie stawu kolanowego można wyleczyć?

Zwyrodnienie stawu kolanowego – przyczyny

Aby odpowiedzieć na pytanie, co to jest zwyrodnienie stawu kolanowego, trzeba zwrócić uwagę na różnorodne przyczyny tego schorzenia. Wyróżnia się przypadki, w których ma ono charakter pierwotny, o nie do końca jasnych przyczynach, bądź wtórny.

W tym drugim przypadku czynnikiem, który prowadzi do pojawienia się objawów zwyrodnienia stawów kolanowych, może być uraz (nagły lub wynikający z długotrwałego przeciążenia). W wielu przypadkach podłożem choroby jest także stan zapalny, będący wynikiem zaburzeń metabolicznych, schorzeń autoimmunologicznych lub infekcji. Czynniki te prowadzą do zmniejszenia uwodnienia i ukrwienia tkanek, a także ich degeneracji, co – w wielkim skrócie – powoduje zwiększenie tarcia i pojawianie się zmian zwyrodnieniowych.

Czytaj też: co należy wiedzieć o chorobie zwyrodnieniowej stawów?

Czynniki ryzyka

Choć opisane wyżej procesy prowadzące do widocznego na obrazie RTG zwyrodnienia stawu kolanowego, a następnie do odczuwalnych przez pacjenta objawów związane są w dużej mierze z wiekiem, istnieje szereg czynników, które mogą przyspieszyć rozwój schorzenia. Są to przede wszystkim:

• otyłość,
• aktywności sportowe wiążące się z dużym obciążeniem kolan, np. taniec, piłka nożna, podnoszenie ciężarów, narciarstwo; problem dotyczy zwłaszcza sportowców wyczynowych,
• wykonywanie pracy związanej z częstym klęczeniem, zginaniem nóg lub narażeniem na wibracje,
• osłabienie mięśni nóg wynikające np. z siedzącego trybu życia,
• zaburzenia budowy stawów – np. niestabilność po urazach, koślawość lub szpotawość kolan,
• płeć żeńska – problem występuje częściej u kobiet po menopauzie,
• czynniki genetyczne.

Objawy zwyrodnienia stawu kolanowego

Pierwsze objawy choroby pojawiają się najczęściej między 40. a 60. rokiem życia. Początkowo występują tylko podczas ruchu, ale z czasem obecne są również w spoczynku, a nawet w nocy. Należą do nich:

• Ból – początkowo tzw. startowy, tj. odczuwany głównie na początku jakiegoś ruchu (wstawania, pierwszych kroków po spoczynku). Często nasila się pod koniec dnia;
• Sztywność stawu – charakterystyczna jest tzw. sztywność poranna, odczuwana przez kilka minut po przebudzeniu. Podobnie jak w przypadku bólu, może pojawić się również przy pierwszych ruchach po okresie spoczynku;
• Ograniczenie ruchomości – z czasem zauważalne mogą być problemy z wyprostowaniem lub zgięciem kolan, a nawet całkowitego zablokowania ruchu w stawie. To z kolei może prowadzić do zaniku mięśni otaczających staw i dalszego upośledzenia sprawności;
• Trzeszczenia – spowodowane ocieraniem się o siebie powierzchni stawowych;
• Poszerzenie oraz zniekształcenie obrysu stawu.

Jak leczyć zwyrodnienie stawu kolanowego?

Aktualnie wszelkie terapie i zabiegi na zwyrodnienie stawów kolanowych mają na celu przede wszystkim spowolnienie rozwoju schorzenia oraz poprawę komfortu życia pacjenta. Jednocześnie wachlarz metod, jakimi dysponuje współczesna ortopedia, jest bardzo szeroki. Stosowane są następujące metody leczenia zwyrodnienia stawu kolanowego:

• niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), stosowane najczęściej doustnie lub miejscowo,
• leki sterydowe przeciwzapalne, zazwyczaj w postaci iniekcji dostawowych,
• leki chondroprotekcyjne (poprawiające skład chrząstki),
• zastrzyki dostawowe z kwasu hialuronowego,
• zabiegi fizykoterapeutyczne, np. laseroterapia.

Podstawą skuteczności tych metod jest jednak szybkie postawienie diagnozy, gdy choroba nie jest jeszcze zbyt zaawansowana. Zbyt późne zgłoszenie się do lekarza może doprowadzić do sytuacji, w której jedyną metodą pozwalającą wyleczyć zwyrodnienie stawu kolanowego będzie operacja. W niektórych przypadkach ulgę może przynieść już tylko wszczepienie endoprotezy stawu kolanowego.

Sprawdź ofertę Vitabene – leczenie zwyrodnienia stawu kolanowego.

Czy całkowite wyleczenie zwyrodnienia stawu kolanowego jest możliwe?

Obecne metody leczenia zwyrodnienia stawu kolanowego nie pozwalają na zatrzymanie ani cofnięcie zmian, które zaszły w jego obrębie. Wynika to głównie z różnorodności czynników, które powodują chorobę. Jednocześnie medycyna wciąż się rozwija – dlatego podejrzewając u siebie objawy tego schorzenia, warto szukać specjalistów, którzy są nie tylko doświadczeni, ale i dbają o ciągłe poszerzanie zakresu swojej wiedzy i umiejętności. Przykładem są ortopedzi Vitabene, stosujący szeroki zakres metod leczenia, w zależności od potrzeb pacjenta.

Bibliografia:

1. lek. Z. Guła, dr med. M. Korkosz, Choroba zwyrodnieniowa stawów, Medycyna Praktyczna dla pacjentów, 20.03.2017, dost. 20.09.2022;

2. lek. med. P. Godek, Farmakologiczne leczenie choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego, Praktyczna Ortopedia/Traumatologia, nr 14 (maj 2019), dost. 20.09.2022;