Odleżyny i owrzodzenia odleżynowe u osób przewlekłe leżących nie należą do rzadkości. Należy mieć na uwadze, że wszelkie zmiany skórne, w tym rany, są szczególnie narażone na namnażanie bakterii i rozwój infekcji. Jedną z przyczyn stanu zapalnego w ich obrębie może być cellulitis. Terminem tym określa się zapalenie tkanki łącznej. Jakie są objawy choroby i związek między cellulitisem a odleżynami?
Spis treści
Cellulitis – co to za choroba?
Choć termin cellulitis jest powszechnie stosowany w branży medycznej, dla wielu pacjentów wciąż brzmi tajemniczo. Co to jest stan zapalny tkanki łącznej? To choroba w obrębie skóry i tkanki podskórnej, mogąca dotknąć osoby w praktycznie każdym wieku. Ostry stan zapalny wymaga interwencji lekarskiej i wprowadzenia natychmiastowego leczenia. Mówiąc o cellulitisie, warto od razu wprowadzić rozróżnienie cellulit a cellulitis, ponieważ wiele osób stosuje te dwa terminy wymiennie, nie wiedząc, że każdy z nich odnosi się do innego rodzaju problemu skórnego. Cellulit, czyli tzw. pomarańczowa skórka, to defekt kosmetyczny związany z rozrostem i przemieszczeniem tkanki tłuszczowej. Widoczne grudki, zgrubienia zwykle pojawiają się w obrębie m.in. pośladków czy ud, a zmiany te nie mają zapalnego charakteru. Przyczyną cellulitu może być np. siedzący styl życia, zmiany hormonalne czy dieta bogata w cukry i sól. Jak zostało wcześniej wspomniane, cellulitis, czyli zapalenie tkanki łącznej, to choroba o zapalnym charakterze. Nieleczona prowadzi do poważnych powikłań i stanowi zagrożenie zdrowia, a nawet życia pacjenta.
Co powoduje zapalenie tkanki łącznej?
Przyczyną cellulitisu jest infekcja bakteryjna. W większości przypadków odpowiadają za nią paciorkowce lub gronkowce. Poprzez uszkodzenia w skórze drobnoustroje przedostają się do jej głębszych warstw. Gdy liczba bakterii jest tak duża, że organizm nie radzi sobie z ich zwalczaniem – wywołują one stan zapalny.
Jakie są objawy zapalenia tkanki łącznej?
Cellulitis, zapalenie tkanki łącznej, powoduje dolegliwości bólowe u pacjenta. Na zmienionym chorobowo obszarze występuje obrzęk, wiele osób skarży się na tkliwość i uczucie pieczenia w danym miejscu. Skóra przyjmuje sino-czerwonawy odcień. Jest jedna ważna kwestia, o której warto pamiętać, diagnozując cellulitis. Objawy choroby są także ogólnoustrojowe. Gdy zapalenie tkanki łącznej przebiega z gorączką, dreszczami, bólami głowy czy nudnościami pacjent początkowo może pomylić chorobę z np. rozwojem grypy.
Cellulitis a odleżyny
Zapalenie tkanki łącznej to choroba, która jest diagnozowana u osób z m.in. zaburzeniami mikrokrążenia, osłabionym układem odpornościowym czy przewlekłe leżących. Jaka jest relacja pomiędzy cellulitisem a odleżynami? Pozycja leżąca i związane z nią uciski oraz tarcia w obrębie kończyn dolnych powodują niedotlenienie tkanek i rozwój zmian skórnych. Wszelkie rany i owrzodzenia zwiększają ryzyko rozwoju infekcji bakteryjnych i tym samym mogą prowadzić do opisywanego zapalenia tkanki łącznej. Choć cellulitis występuje zwykle na nogach, twarzy czy ramionach, w przypadku osób z odleżynami najczęściej diagnozowane jest zapalenie tkanki łącznej na nogach.
Dlatego tak ważna jest odpowiednia opieka nad osobami unieruchomionymi – zapobieganie odleżynom to nie tylko czyszczenie ran i ich rutynowa ocena, ale i dbałość o m.in. właściwe nawilżenie powietrza w pokoju chorego. W przypadku wystąpienia zmian skórnych leczenie pacjenta polega m.in. na stosowaniu odpowiednich opatrunków na rany, których zadaniem jest zmniejszenie liczby drobnoustrojów w obrębie ran, jak i ochrona uszkodzonych tkanek oraz brzegów rany przed uszkodzeniami. W poważnych przypadkach konieczna jest interwencja chirurgiczna. Chcesz wiedzieć więcej na temat odleżyn? Przeczytaj:
Zapalenie tkanki łącznej i odleżyny – jak przebiega leczenie?
Cellulitis jest jednym z objawów zakażenia rany odleżynowej. Pozostałe typowe dla zakażenia dolegliwości to m.in. problem z gojeniem się rany, nieprzyjemny zapach, pęknięcia w obrębie ziarniny oraz ogólne objawy zakażenia, jak m.in. gorączka. U niektórych osób jedynym objawem zakażenia ran przewlekłych może być tylko opóźniony proces gojenia się rany, stąd tak ważna jest baczna obserwacja chorego i w razie potrzeby – przeprowadzenie odpowiednich badań.
Leczenie pacjenta jest uzależnione od przebiegu choroby. Jeśli zdiagnozowany cellulitis, odleżyny nie są związane z ciężkim przebiegiem zakażenia, zazwyczaj stosuje się leczenie miejscowe. Gdy zakażenie ma poważniejszą postać – mowa o ogólnym złym stanie pacjenta, jak i sytuacji, w której obszar zapalny wokół rany jest większy niż 2 cm, wprowadzane są antybiotyki ogólnoustrojowo. Natomiast nie jest zalecane stosowanie tego typu farmakologii w ramach profilaktyki czy leczenia niezakażonej przewlekle rany.
Zazwyczaj zakażenie odleżyn i towarzyszący mu cellulitis wymaga leczenia trwającego ok. 7 dni, w przypadku ciężkiego przebiegu zakażenia i rozwoju sepsy, leczenie jest dłuższe (min. 10-14 dni), w zależności od stanu zdrowia pacjenta.
Aby zmniejszyć ryzyko rozwoju infekcji bakteryjnych i wystąpienia cellulitisu u chorych przewlekle leżących, warto od samego początku zadbać o właściwe leczenie odleżyn. W przychodni Vitabene oferujemy najnowsze metody leczenia zmian skórnych, a ich wybór i sam przebieg leczenia jest indywidualnie dobierany do potrzeb pacjenta. Serdecznie zapraszamy do umówienia wizyty u naszego specjalisty.
Bibliografia:
- Michał Graczyk, Ewa Bronszkiewicz, Bogumiła Zgorzelak, Profilaktyka i leczenie odleżyn – ocena pacjentów przebywających na oddziale stacjonarnym Hospicjum im. bł. ks. J. Popiełuszki w Bydgoszczy w latach 2012–2013 [w:] Palliative Medicine in Practice Vol 8, No 3 (2014).
- Zakażenia skóry i tkanek miękkich, umw.edu.pl, data dost. 27.03.2023 r.
-
Górkiewicz-Petkow A., Zakażenia bakteryjne tkanki podskórnej (cellulitis) – rozpoznawanie i leczenie [w:] Przewodnik Lekarza/Guide for GPs. 2000;3(7):113-115.
