Mianem blizny określana jest włóknista tkanka, która tworzy się w trakcie fizjologicznego procesu gojenia się rany. Jej głównym zadaniem jest utworzenie wytrzymałego połączenia pomiędzy uszkodzonymi strukturami. Choć spełnia to zadanie, w wielu przypadkach jest bardzo widoczna i nie wygląda estetycznie. Oprócz tego w ich obszarze mogą pojawić się takie problemy, jak zaburzenia czucia, zaburzenie ruchomości lub ucisk na mięśnie lub nerwy, co skutkuje rozmaitymi dolegliwościami. Z tego powodu medycyna poszukuje coraz doskonalszych sposobów ich usuwania. Jednak jak powstają blizny i czy można temu zapobiec?
Spis treści
Blizny – problem nie tylko estetyczny
Powstawanie blizn może prowadzić do wyraźnego zaburzenia funkcjonowania wygojonego obszaru. Tkanki zrastają się bowiem na wszystkich poziomach, tworząc strukturę, której głównym budulcem jest kolagen. Dzięki niemu blizna jest wytrzymała, jednak jego włókna układają się w nieregularny sposób i wbudowują w uszkodzoną tkankę, niezależnie od jej rodzaju.
To wszystko sprawia, że kiedy powstaje blizna, znajdujące się w jej pobliżu fragmenty mięśni lub nerwy bywają uciskane przez mało elastyczną, twardą tkankę. Może ona również ograniczać ruchomość danego obszaru poprzez utrudnienie swobodnego przesuwania się tkanek podskórnych względem siebie.
Z tego powodu blizna to coś więcej niż szpecąca pamiątka po urazie lub inwazyjnym zabiegu. W wielu przypadkach jej obecność utrudnia codzienne funkcjonowanie, znacznie obniżając jakość życia pacjenta.
Jak powstają blizny?
To, jak powstają blizny, jest bardzo złożonym procesem. Wyróżnia się w nim kilka podstawowych etapów:
- Stan zapalny – rozpoczyna proces gojenia, rozpoczynając się tuż po uszkodzeniu tkanki. Wiąże się z krwawieniem z przerwanych naczyń; jednak jednocześnie aktywowane są czynniki aktywujące proces krzepnięcia. Tworzy się też pierwszy skrzep, złożony głównie z płytek krwi.
- Proliferacja i namnażanie macierzy zewnątrzkomórkowej – w miarę upływu czasu następuje obkurczanie rany na skutek wypełnienia uszkodzonej przestrzeni przez kolagen, miofibroblasty i fibronektyny. Ten etap jest istotnym elementem odpowiedzi na pytanie o to, dlaczego powstają blizny. Działanie biorących w nim udział białek zarówno stymuluje wytwarzanie, jak i degradację kolagenu. Zaburzenie równowagi między tymi dwoma procesami jest wskazywane jako jedna z przyczyn tworzenia się nadmiaru tkanki bliznowatej; może wtedy tworzyć się bliznowiec (keloid).
- Remodeling – najdłuższy z opisanych procesów, trwający nawet ponad rok po urazie. W jego trakcie powstaje dojrzała blizna. Istotne znaczenie dla jej ostatecznego wyglądu ma to, jakie czynniki oddziałują w tym czasie na nową tkankę. Przykładowo, wczesna ekspozycja na światło słoneczne może prowadzić do hiperpigmentacji – blizna jest wówczas ciemniejsza niż zdrowa skóra i wyróżnia się na jej tle.
Jak zapobiegać powstaniu dużych blizn?
Znając czas potrzebny do wytworzenia blizny oraz jak powstaje tworząca ją tkanka łatwo zauważyć, że można w pewnym stopniu wpływać na przebieg całego procesu. Pozwala to mniejszyć ryzyko powstania dużej, widocznej blizny. Odbywa się to głównie poprzez odpowiednie zaopatrzenie oraz pielęgnację rany:
Odpowiednia technika szycia chirurgicznego – prawidłowe szycie głębokich ran powinno być przeprowadzone w taki sposób, by nie zaburzać ukrwienia tkanek. Dodatkowo konieczne jest uwzględnienie lokalnego napięcia tkankowego. Warto także stosować szwy nierozpuszczalne – dają one mniejszy odczyn zapalny niż rozpuszczalne.
Opatrunki – proces bliznowacenia może być znacznie spowolniony dzięki stosowaniu żeli, hydrożeli oraz opatrunków na bazie silikonów. Przyspieszają one proces dojrzewania blizny oraz zapobiegają utracie wody przez ranę i nadmiernemu jej wysychaniu.
Masaż blizny – łączy się go najczęściej ze stosowaniem preparatów żelowych. Procedura ta poprawia elastyczność blizny.
Usuwanie blizn w Vitabene
Zapobieganie powstawaniu blizn wymaga czasu oraz skrupulatnego wykonywania licznych zabiegów pielęgnacyjnych. Nie zawsze jest to możliwe. Istnieją jednak metody pozwalające na znaczne zmniejszenie blizny; w niektórych przypadkach mogą się one stać nawet niemal całkowicie niewidoczne.
Usuwanie blizn w przychodni Vitabene przeprowadzamy głównie za pomocą lasera oraz metod chirurgicznych. Te ostatnie stosuje się najczęściej w przypadku bliznowców – rodzaju przerośniętych, stwardniałych blizn.
Zabiegi laserowe dają bardzo dobre efekty w przypadku blizn przerostowych oraz bliznowców. Sprawiają, że tkanki stają się bardziej miękkie i elastyczne. Kilkukrotne powtórzenie procedury często powoduje zmniejszenie obrzęku oraz łagodzi uporczywe swędzenie.
Terapia laserem ablacyjnym oraz nieablacyjnym stymuluje z kolei naturalne procesy odbudowy skóry i naskórka. Dzięki temu zmiany bliznowate ulegają zmniejszeniu i są stopniowo zastępowane przez zdrową tkankę.
Blizny są istotnym problemem, zarówno klinicznym, jak i estetycznym. Nawet jeśli nie wywołują żadnych dolegliwości, niekorzystnie wpływają na stan psychiczny pacjentów. To sprawia, że zapobieganie ich powstawaniu jest jednym z istotniejszych aspektów leczenia ran. Jednak również osoby, które posiadają stare, w pełni wygojone blizny mogą je skutecznie zmniejszyć lub wyeliminować dzięki specjalistycznym zabiegom przeprowadzanym w placówce medycznej Vitabene.
Źródła:
- K. Osiak, Przerostowe blizny, bliznowce i przykurcze bliznowate, Borgis – Postępy Nauk Medycznych 2-3/2005 (dost. 23.03.2022);
- A. Soczka, Zapobieganie powstawaniu i leczenie blizn z wykorzystaniem preparatów silikonowych, Praktyczna Ortopedia i Traumatologia, nr 17/02.2020 (dost. 23.03.2022);
-
M. Wasiluk, Blizny – strategie leczenia, Medycyna Estetyczna Bez Tajemnic, 12.05.1013 (dost. 23.03.2022);
