Najczęstsze choroby górnych dróg oddechowych u dzieci. Przyczyny i objawy

Układ odpornościowy dzieci nie jest jeszcze na tyle dojrzały, by dobrze radzić sobie z wieloma czynnikami chorobotwórczymi. W szczególności dotyczy to drobnoustrojów powodujących infekcje górnych dróg oddechowych. Schorzenia tego typu należą do najczęstszych powodów, dla których rodzice zgłaszają się z dzieckiem do lekarza. Jakie dolegliwości pojawiają się najczęściej? Jak objawiają się choroby dróg oddechowych u dzieci?

Choroby dróg oddechowych u dzieci – objawy

Jest jedna kwestia, którą należy wyjaśnić przed poruszeniem tematu chorób dróg oddechowych – co to są „górne drogi oddechowe”?

Określenie to odnosi się do części układu oddechowego powyżej – w zależności od opracowania – strun głosowych lub tchawicy – jamy nosowej, zatok przynosowych, trąbki Eustachiusza, gardła oraz krtani. Przechodzi przez nie powietrze mające trafić do płuc, ulegając po drodze oczyszczeniu, nawilżeniu i ogrzaniu lub ochłodzeniu. Z uwagi na częsty kontakt z bakteriami, łatwo dochodzi w nich do rozwoju różnego rodzaju infekcji.

Częste infekcje górnych dróg oddechowych to problem, który dotyka w szczególności dzieci uczęszczające do żłobków lub przeszkoli, a także ich młodsze rodzeństwo. Schorzenia te dotykają je średnio 8-10 razy w ciągu roku. Większość z nich ma łagodny przebieg i mija samoistnie. Niektóre jednak mogą mieć cięższy przebieg i wymagać interwencji lekarskiej.

Zapalenie górnych dróg oddechowych u dziecka objawia się najczęściej kaszlem, często także gorączką. Inne symptomy zależą przede wszystkim od konkretnej choroby. W schorzeniach nosa, zatok, gardła oraz uszu (drobnoustroje mogą przemieścić się z jamy nosowej do ucha środkowego przez trąbkę Eustachiusza) często pojawia się zatkanie nosa oraz wyciek wydzieliny, ból gardła oraz ucha.

Z kolei objawem infekcji gardła krtani może być m.in. chrypka, duszność spowodowana obrzękiem dróg oddechowych lub nadmiarem wydzielony, a także charakterystyczny, szczekający kaszel (pojawiający się również w przypadku zapalenia tchawicy).

Choroby górnych dróg oddechowych u dzieci – przyczyny

Choroby dróg oddechowych u niemowląt i dzieci w aż 90% spowodowane są przez wirusy. Najczęściej są to:

• rhinowirusy,
• adenowirusy,
• koronawirusy,
• wirus grypy oraz wirusy paragrypy.

Bakterie rzadko stanowią pierwotną przyczynę choroby. Najczęściej odpowiadają za nadkażenia, czyli powikłania infekcji wirusowych. Wśród tego rodzaju patogenów mogących wywołać zapalenie dróg oddechowych u dzieci należy wymienić:

• pneumokoki (Streptococcus pneumoniae),
• pałeczkę hemofilną (Haemophilus influenzae),
• pałeczkę krztuśca (Bordetella pertussis),
• Mycoplasma pneumoniae,
• chlamydię (Clamydophila pneumoniae).

Kiedy potrzebna jest pomoc lekarska?

W większości przypadków zapalenia dróg oddechowych u dziecka przebieg choroby jest łagodny. Jeśli dziecko ma dobry nastrój, zjada posiłki, wypija odpowiednią ilość płynów i jest w ogólnie dobrym stanie, wystarczającym postępowaniem jest leczenie objawowe w domu. Kluczowa jest przy tym dbałość o odpowiedni poziom nawodnienia oraz usuwanie wydzieliny z nosa. Warto wspomagać leczenie płukaniem nosa roztworem wody morskiej lub solą fizjologiczną. Jeśli dziecko gorączkuje, można podać leki przeciwgorączkowe, takie jak paracetamol.

W sytuacji, w której u dziecka wystąpi wysoka gorączka, której nie da się zbić lekami, pojawiają się drgawki, duszności i zasinienie w obrębie twarzy, konieczna jest pilna konsultacja lekarska. Profesjonalna pomoc jest także niezbędna, gdy kontakt z dzieckiem jest utrudniony, a ono samo jest nadmiernie senne. Lekarz pediatra musi być w tym przypadku naprawdę doświadczony w swojej dziedzinie. Dlatego warto udać się do specjalisty, który cieszy się dobrymi opiniami pacjentów, tak jak zespół w gabinecie Vitabene.

Warto w tym miejscu ponownie podkreślić, że zdecydowana większość chorób dróg oddechowych u dzieci ma podłoże wirusowe. Oznacza to, że stosunkowo rzadko pojawia się konieczność stosowania antybiotyków.

Wskazaniem do wizyty lekarskiej są też nawracające infekcje górnych dróg oddechowych u dzieci. Konieczne jest wówczas przeprowadzenie badań, które pozwolą ustalić, dlaczego dziecko często łapie infekcje, a następnie wdrożyć odpowiednie leczenie.

W przypadku zapalenia dróg oddechowych to, jaki lekarz zajmie się dzieckiem, ma kluczowe znaczenie. Dzieci to nie mali dorośli, dlatego zawsze w pierwszej kolejności należy udać się do pediatry. Schorzenia górnych dróg oddechowych u małych pacjentów są bardzo częste i nie zawsze wymagają pomocy lekarza; jeśli jednak zajdzie taka konieczność, musi być to doświadczony specjalista.

Bibliografia:

1. Dr n. med. J. Lange, Lek. H. Marczak, Infekcje dróg oddechowych u dzieci, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 19.10.2016, dostęp 21.07.2022;

2. dr hab. n. med. Bożena Skotnicka, Choroby górnych dróg oddechowych u dzieci cz. I i II, Medycyna Rodzinna mp.pl, 4 i 18.07.2016, dostęp 21.07.2022;