Sepsa a odleżyny. Jakie są przyczyny i objawy sepsy?

Nagłe i szybko postępujące pogorszenie stanu zdrowia? To może być sepsa. Diagnozuje się ją u osób w każdym wieku, a jednym z czynników zwiększających ryzyko jej rozwoju są m.in. odleżyny. Warto wiedzieć, jak zaczyna się sepsa i jak postępować, jeśli się ją podejrzewa u siebie lub bliskich. Biorąc pod uwagę wysoką śmiertelność sepsy, w tym przypadku szczególną rolę odgrywa czas i szybkość uzyskania opieki lekarskiej.

Sepsa – objawy i przyczyny

Termin sepsa (inaczej posocznica) odnosi się nie do choroby a zespołu reakcji organizmu na zakażenie bakteryjne, wirusowe, grzybicze lub pasożytnicze. Sepsa przebiega wieloetapowo, szybko postępując. Prowadzi do uszkodzeń narządów, głównie serca, nerek, wątroby czy płuc, stanowiąc poważne zagrożenie zdrowia i życia pacjenta. Co może być źródłem zakażenia ogólnego organizmu? Najprostszy podział to ten, w którym wyróżniona jest szpitalna i pozaszpitalna sepsa. Jak można się zarazić w obu przypadkach? W warunkach szpitalnych ryzyko pojawienia się zakażenia jest związane z operacjami czy zabiegami (np. cewnikowanie). Na sepsę są szczególnie narażone osoby leżące na intensywnej terapii (o powiązaniach sepsy i odleżyn piszemy niżej), o słabym układzie odpornościowym. Ważny jest również wiek i nieprawidłowa masa ciała, zarówno otyłość, jak i zbyt niska waga. Zwiększone ryzyko wystąpienia sepsy obserwuje się u osób z przewlekłymi chorobami czy zmianami skórnymi. W warunkach pozaszpitalnych do zakażenia całego organizmu może dojść nawet w wyniku zapalenia płuc czy wyrwania zęba.

Jak zaczyna się sepsa?

Początkowo sepsa objawy ma przybliżone do tych związanych z rozwojem infekcji. Mowa tutaj o spadku lub podwyższeniu temperatury, bólu głowy, ogólnym osłabieniu organizmu. Do tej listy dolegliwości należy jednak dodać także spadek ciśnienia, przyspieszony oddech, możliwe są również bóle kończyn, sztywność karku czy nudności i wymioty. Stan chorego szybko się pogarsza. Warto dodać, że sepsa objawy ma uzależnione nie tylko od etapu jej przebiegu, ale i ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

Czy od odleżyn można dostać sepsę?

Tak. Powstawanie odleżyn zwiększa ryzyko rozwoju infekcji w obrębie zmian skórnych. W tym przypadku sepsa przyczyny ma związane typowo z bakteriami. Naruszenie ciągłości tkanki sprawia, że w miejscu rany gromadzą się liczne drobnoustroje. Związek sepsa odleżyny jest tym większy, jeśli leczenie odleżyn będzie nieprawidłowe lub wprowadzone zbyt późno. Gdy w ranie dojdzie do zakażenia, proces gojenia się jest utrudniony. Pacjent narzeka na dolegliwości bólowe, obrzęk, gorsze samopoczucie. Zmianom towarzyszy nieprzyjemny zapach czy ropna wydzielina. Szczególną sytuacją jest ta, w której dochodzi do przedostania się bakterii do krwiobiegu (bakteriemia), co powoduje silną reakcję zapalną ze strony organizmu, czyli właśnie sepsę. Zwykle rozwija się ona, gdy odleżyny są już w V stadium – u pacjenta martwica obejmuje powięzi, mięśnie, kości, stawy.

Biorąc pod uwagę relację sepsa a odleżyny, warto napisać nieco więcej na temat wstrząsu septycznego. Na jego wystąpienie wskazują nie tylko ogólne objawy sepsy, ale i duża gorączka, znaczny niedobór płytek krwi, spadek ciśnienia tętniczego czy zaburzenia homeostazy.

Chcesz wiedzieć więcej? Dowiedz się, dlaczego odleżyny są niebezpieczne.

Czy sepsa jest uleczalna?

Śmiertelność sepsy wynosi między 29% a 75%. Rokowania są uzależnione od ogólnego stanu zdrowia pacjenta oraz szybkości uzyskania pomocy medycznej. Podanie odpowiednich leków w ciągu godziny od wystąpienia objawów sepsy zmniejsza śmiertelność do ok. 20%. Leczenie sepsy jest wielokierunkowe, stosowane są antybiotyki, w zależności od przebiegu posocznicy mogą być także podawane leki przeciwzakrzepowe czy przeciwzapalne. Z pewnością ważnym elementem leczenia pacjenta jest wyeliminowanie źródła zakażenia. Jeśli została zdiagnozowana sepsa od odleżyn, konieczna jest chirurgiczna interwencja w obrębie ran. Zazwyczaj sepsa jest leczona ok.10-14 dni. Warto dodać, że ostra sepsa i wstrząs septyczny zwiększają ryzyko wystąpienia wielonarządowej niewydolności i tym samym śmierci.

Jak sprawdzić, czy to sepsa?

Początek sepsy łatwo pomylić z rozwijającym się przeziębieniem czy grypą. Z pewnością pomocne w samodzielnym rozpoznaniu sepsy są charakterystyczne objawy sepsy u dorosłych i dzieci. Jednak w stresujące chwili łatwo coś przeoczyć czy źle zinterpretować. Mimo to warto pamiętać, że sepsa i odleżyny są powiązane ze zmianami skórnymi – mowa o czerwonych wybroczynach. Jeśli nie bledną one pod naciskiem, to jasny sygnał do podjęcia interwencji medycznej. Dobrym testem będzie tutaj tzw. test szklanki. Polega on na przyłożeniu boku szklanki do miejsca, w którym pojawiły się wybroczyny, przyciśnięciu jej do skóry i obserwacji ewentualnych zmian koloru ciała.

Tak jak w przypadku innych problemów zdrowotnych, tak i tutaj ważna jest profilaktyka. W przypadku osób przewlekle leżących będzie to zapobieganie odleżynom i tym samym zmniejszenie ryzyka rozwoju zakażenia w obrębie ran. Jeśli jednak u chorego pojawią się zmiany skórne, leczenie odleżyn powinno rozpocząć się jak najszybciej, najlepiej pod kontrolą lekarza. Wszystko po to, aby nie dopuścić do przejścia zmian skórnych w kolejne fazy i postępującej martwicy.

Przychodnia Vitabene to miejsce, w którym doświadczeni specjaliści pomogą Ci w profilaktyce odleżyn, jak i wdrożą skuteczne leczenie istniejących już zmian. Stawiamy na najnowsze metody leczenia, indywidualnie dobieranych do Twoich potrzeb. Nie zwlekaj i umów się na wizytę już teraz!

Bibliografia:

1. mgr Bożena Futoma-Kołoch, Sepsa – zagrożenia, etiologia i terapia [w:] Laboratorium Medyczne 12/2008.
2. Wojciech Król, Zasady postępowania we wstrząsie septycznym u dorosłych – farmakoterapia, repozytorium.ka.edu.pl, data dost. 27.03.2023 r.

3. Zakażenia skóry i tkanek miękkich, umw.edu.pl, data dost. 27.03.2023 r.